Özel Haber: Kadir GÜRHAN
Uzun yıllardır bir gelenek olarak devam eden ‘askıda ekmek’ uygulaması ihtiyaç sahibi birçok ailenin ekmek ihtiyacını karşılıyor. Maddi durumu iyi olan vatandaşların, ihtiyaç sahibi kimseleri incitmeden yardım etmelerini sağlayan bu uygulama Seyran’da 24 yıldır Ekmekçim markette varlığını sürdürüyor. Market sahibi Ünal Boyraz, “16 metre kare dükkanda günlük 15-20 ailenin ekmek ihtiyacını karşılıyoruz. Karşılıyoruz derken biz değil, müşterilerimiz karşılıyor. Biz sadece aracıyız, müşteri üç ekmek parası ödüyor ikisini kendisine bir tanesini de askıya asıyor” diye konuştu.
‘Askıda ekmek’ uygulaması ile günlük 70 ekmek ile 20 ailenin ihtiyacını karşıladıklarını belirten Boyraz, “Genelde ihtiyaç sahibi aileler; evi kira olan, üç-dört öğrenci okutan, geçimini zor şartlarda yapan kişiler gelip ekmeği buradan alıyor. Kendilerini elimizden geldiği kadar incitmeden ekmeği poşete koyarak kendilerine veriyoruz. ‘Askıda ekmek’ uygulaması sosyal yardımlaşma açısından birlikteliğin simgesidir” dedi.
“ASKIYA EKMEK VEREN KİŞİ İLE ASKIDAN EKMEK ALAN KİŞİ BİRBİRİNİ GÖRMÜYOR”
1993’ten beri fırıncı olduğunu söyleyen Boyraz, “1998’de ‘askıda ekmek’ kampanyasına başladık ve 24 yıldır da devam ediyoruz. Bu uygulama zamanla çoğaldı ve diğer sektörlere de örnek oldu. Kahvelerde askıda çay, lokantada askıda çorba, askıda kahve, askıda mama şeklinde gelişerek devam ediyor. Biz burada 16 metre kare dükkanda günlük 15-20 ailenin ekmek ihtiyacını karşılıyoruz. Karşılıyoruz derken biz değil, müşterilerimiz karşılıyor. Biz sadece aracıyız, müşteri üç ekmek parası ödüyor ikisini kendisine bir tanesini de askıya asıyor. Askıya ekmek veren kişi ile askıdan ekmek alan kişi birbirini görmüyor. Müşterilerimizden Allah razı olsun bu uygulamayı onların sayesinde 24 yıldır aksatmadan devam ediyoruz. Buraya gelen kimseyi de boş çevirmiyoruz. Askıda ekmek olmasa da ekmeği veriyoruz. Müşterilerimiz daha sonra bunu karşılıyor” ifadelerini kullandı.
“ASKIDA EKMEK UYGULAMASI SOSYAL YARDIMLAŞMA AÇISINDAN BİRLİKTELİĞİ GÖSTERİYOR”
‘Küçük işletmemizde günlük 70 ekmeği ‘askıda ekmek’ uygulaması ile dağıtıyoruz’ diyen Boyraz, “Bu sayı 20 aileye tekabül ediyor. Genelde ihtiyaç sahibi aileler; evi kira olan, üç-dört öğrenci okutan, geçimini zor şartlarda yapan kişiler gelip ekmeği buradan alıyor. Kendilerini elimizden geldiği kadar incitmeden ekmeği poşete koyarak kendilerine veriyoruz. ‘Askıda ekmek’ uygulaması sosyal yardımlaşma açısından birlikteliği gösteriyor. Sosyal yardımlaşma ekmekle başlayıp Türk kahvesi, berberdeki traş, çay ocağındaki çay ve lokantadaki çorba ile devam ediyor. Sayamadığımız diğer sektörlere örnek olmasını diliyoruz. Belki önemsiz bir şey olarak gözükebilir fakat birçok aileye ihtiyaç kapısı oluyor.
“KAMPANYA SUİSTİMAL EDİLMEMELİ”
Kampanyanın suiistimal edilebileceğine vurgu yapan Boyraz, “Vatandaşlarımızın bu kampanyayı suiistimal etmemeleri gerekir. Gerçekten ihtiyacı olan ailelerin gelip bu kampanyadan yararlanmaları lazım. Genellikle muhtarlarımızla da iletişim halindeyiz. Onların ve müşterilerimizin bildiği şahıslara ekmek veriyoruz. Gerçekten ihtiyacı olduğunu belirliyoruz ve abonelik sistemi gibi her gün gelip düzenli bir şekilde ekmeğini alıyorlar. Bunun dışında ekmek vermiyor muyuz? Veriyoruz fakat gelen kişinin kim olduğunu bilmiyoruz. Gelen kişinin ihtiyacı var mı? Yok mu? Onu da bilmiyoruz” şeklinde konuştu.
Son zamlarda küçük esnaf olarak sıkıntılar çekmeye başladıklarının altını çizen Boyraz, ürünlere peş peşe zamlar yapıldığını ve fiyatların günlük değiştiğini söyledi. Boyraz, “Elektrik fiyatlarından mustaribiz, faturalar çok arttı. Kira artışları her geçen gün artıyor. Esnaf olarak fiyat istikrarının bir an önce oturmasını istiyoruz. Bundan dolayı sıkıntılar çekiyoruz çünkü bir gün önce sattığın ürünü ertesi gün aynı fiyata alıp reyona koyamıyorsun. Sadece benim için geçerli olan bir şey değil, her sektör sıkıntı yaşıyor. Dönercisi de, mandıracısı da, tekstili de aynı sıkıntıyı yaşıyor” dedi.
“ZİNCİR MARKETLER BRANŞI OLMAYAN ÜRÜNLER SATIYORLAR”
Hemen her yerde zincir marketlerin açılmaya başladığına dikkat çeken Boyraz konuşmasına şu şekilde devam etti: “Zincir marketler her yerde açılmaya devam ediyor. Mahalle arasını geçtik, sokak aralarına kadar açıldılar. Sayıyı çoğaltarak her alana sahip olmak istiyorlar. Ki her alana sahip olarak küçük esnafı tamamen bitirmek niyetindeler. Zincir marketler branşı olmayan ürünler satıyorlar. Benim kendi marketime terlik ya da manav reyonu koyup satma şansım yok. Çünkü burada ünlü mamuller satılıyor ama zincir marketlerde beyaz eşya bile satılmaya başlandı. Gidin bakın aklınıza ne geliyorsa hepsi var. Marketlerin her ürünü satması birçok sektörü olumsuz etkiliyor. Önlem alınması gerekir. Örneğin 1500 metre karenin altındaki yerlere ruhsat verilmemesi lazım. O zaman zincir marketler sokak arasında market açamayacaktır. Çünkü sokak arasında 1500 metre karenin üstünde yer yok. Bu şekilde küçük esnaf korunabilir. Büyük üreticilerin kendi ürünlerinin üzerine fiyatlar yapıştırarak her yerde aynı fiyata satılmasını bizzat ben kendim istiyorum. Kar marjımızı belirlesinler biz de ona göre satalım ama buraya gelince herkeste aynı fiyatta olsun. Bu öneri güzel bir öneridir. Fiyat yazılırsa her markette aynı olur. Çünkü üretici onun üzerine barkodunu koyarak gönderir.”
ASKIDA EKMEK NEDİR?
Askıda ekmek uygulaması şu şekilde yapılıyor. Kişi ekmek almak için bir fırına gittiğinde kaç ekmek aldı ise aldığı ekmekten bir fazlasının parasını ödüyor. Yani kişi 2 ekmek aldıysa 3 ekmek parası ödüyor. Fırın sahibi kişi aldığı o fazladan olan ekmek parasının karşılığında askıya bir ekmek asıyor. İhtiyaç sahibi vatandaşlar ise fırına geldiğinde ücret ödemeden ekmek alabiliyor. Bu uygulamada hayır yapan kişi ve hayrı alan kişi birbirini görmüyor ve ihtiyaç sahibi kişinin gururu incinmiyor. Askıda ekmek uygulaması ilk olarak İstanbul’da görülürken, şimdi ülkenin hemen her şehrinde sorunsuz şekilde ilerliyor. Bu sayede toplum içinde sosyal yardımlaşma artarken, manevi açıdan da insanlara katkıda bulunuyor. Askıda ekmek uygulaması popülerliğini korumaya devam ederken, diğer yandan bu uygulama o kadar sevildi ki, askıda sebze-meyve, askıda giysi, askıda çay ve hatta askıda kahvaltı gibi uygulamalar da yayılmaya başlandı.
OSMANLI'DAKİ TARİHİ
Müslüman bir devlet olan Osmanlı İmparatorluğu devlet yönetiminde ve sosyal hayatta “ İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” düsturunu benimsemişti. O dönemde sofraların vazgeçilmezi olan ekmek de ihtiyaç sahibi vatandaşların evlerine askıda ekmek geleneği ile giriyordu. Çeşitli ırk, dil ve dinden olan vatandaşların arasında herkesin olduğu gibi yardıma muhtaç insanların da gururu önemseniyor ve yapılan yardımların kimseyi incitmemesine özen gösteriliyordu. Askıda ekmek uygulaması bir gelenek olarak yüzyıllar boyunca devam etti. Bugün Avrupa’da görülen askıda ekmek uygulaması da Osmanlı İmparatorluğu’nun hüküm sürdüğü topraklardan miras kalan bir uygulama olarak devam ediyor.
