Kürtçe, zengin bir dil yapısına ve kültürel mirasa sahip olup Türkiye, İran, Irak ve Suriye gibi ülkelerde geniş bir kitle tarafından konuşulmaktadır. Kürtçede yer alan bazı temel kelimeler ve günlük ifadeler, Kürt kültürünü, tarihini ve yaşam tarzını yansıtır. Kürtçe’de kullanılan farklı lehçeler vardır: en yaygınları Kurmanci, Sorani ve Zazaki’dir. Bu lehçeler, kelime ve dil yapılarında farklılıklar gösterir.

KÜRTÇE KELİMELER

Roj baş – Günaydın

Spas – Teşekkürler

Ser çavan – Rica ederim

Tu çawa yî? – Nasılsın?

Ez baş im – İyiyim

Bi xêr hatî – Hoş geldin

Bi xatirê te – Hoşça kal

Dilxweş – Mutlu

Dilşikestî – Üzgün

Hêrs – Sinirli

Hişyar – Uyanık (dikkatli)

Nexweş – Hasta

Bi tevna xwe – Kendine dikkat et

Dapîr – Anneanne/Babaanne

Bav – Baba

Xwişk – Kız kardeş

Bira – Erkek kardeş

H – Arkadaş

Malbat – Aile

Roj – Gün

Şev – Gece

Sibeh – Sabah

Niha – Bugün

Piştre – Sonra

Berî – Önce

Çem – Nehir

Ava – Su

Bihar – Bahar

Hewar – Hava

Agir – Ateş

Baz – Kartal

Nan – Ekmek

Ava – Su

Vejîn – Yemek

Xwedî – Sahip olunan şeyler anlamında (yemek vs. için kullanılır)

Qeyfet – Kahvaltı

Doxî – Yemek

Ser – Baş

Dest – El

Çav – Göz

Guh – Kulak

Dil – Kalp

Nexweş – Hasta

Çûn – Gitmek

Hatin – Gelmek

Xwendin – Okumak

Nivîsandin – Yazmak

Xwarin – Yemek yemek

Veqetandin – Açmak

Girtin – Kapatmak/Tutmak

KÜRTÇE RENKLER

Şîn – Mavi

Reş – Siyah

Spî – Beyaz

Sor – Kırmızı

Zer – Sarı

KÜRTÇE SAYILAR

Yek – Bir

Du – İki

Sê – Üç

Çar – Dört

Pênc – Beş

Şeş – Altı

Heft – Yedi

Heşt – Sekiz

Ne – Dokuz

Deh – On

KÜRTÇE KELİMELER AŞK

Evîn – Aşk

Hezkirin – Sevmek

Dildar – Sevgili (kalp sahibi anlamında da kullanılır)

Dilda – Kalpten sevilen

Dil – Kalp

Dilsoz – Sadık, içten seven

Jîn – Yaşam, hayat (aşkla bağlantılı olarak hayat anlamında kullanılır)

Xezal – Gönül, yürekten gelen sevgi

Sîrîn – Tatlı (sevgiliye hitap olarak da kullanılır)

Ez ji te hez dikim. – Seni seviyorum.

Ez evîndar im. – Aşığım.

Tu dilê min yî. – Sen benim kalbimsin.

Dilê te xweş e. – Kalbin güzel.

Xwede ji te razî be. – Allah senden razı olsun. (Minnettarlık ve sevgi ifadesi)

Bi hêvîya ku hêzdar bibîn. – Umarım her zaman sevgiyle dolu olursun.

Ez hîç na bê tu nakevim. – Sensiz olamam.

Seba ku tu yî, ez li destê xwe ne. – Sen olduğun için kendimi kaybettim.

Evîn jiyan e. – Aşk hayattır.

Dil ji dil re derketin dibe. – Kalpten kalbe yol vardır.

Li min h tê, li te h nayê. – Bende olan sende de olur; sende olan bende olmaz.

Evîn bê kêm û kurî nabe. – Aşk eksik ve kısa kalmaz. (Gerçek aşk güçlüdür anlamında)

Dil dikêşe bi rengên xwe. – Kalp kendi renkleriyle çeker. (Her gönül kendi aşkını bulur)

KÜRTÇE KELİMELER İLTİFAT

Xweş – Güzel

Xweşî – Güzellik (güzel bir nitelik anlamında)

Xweşav – Güzel bakışlı

Ronahî – Aydınlık, parlak (kişinin ışığını veya aydınlık bir ruhu betimlemek için kullanılır)

Şêrîn – Tatlı

Delal – Zarif, şefkatli

Xezal – Gönlü güzel, cana yakın

Cajîn – Güzelliğin özü (kişinin iç güzelliğini vurgular)

Dilşad – Kalbi mutlu eden

Dilxweş – Kalbi hoş olan, mutlu kişi

Tu çavkaniya min yî. – Sen benim gözümün nurusun.

Dîsa hebûyî, ez hîşta te hez dikirî. – Tekrar olsa, yine seni severdim.

Cıtki ne demek? Cıtkı Türkçe ve Kürtçe anlamı Cıtki ne demek? Cıtkı Türkçe ve Kürtçe anlamı

Tu hêdî bi dîmenekî xweş tê. – Sen güzel bir resim gibi geliyorsun.

Tu dilê min xweş kirî. – Kalbimi güzelleştirdin.

Tu bi bîrî min yî. – Sen benim aklımdasın.

Te bi dil weşandin. – Kalbimizi fethettin.

Tu gelek xweş e. – Sen çok güzelsin.

Bûnê te bi herîm dike. – Varlığın etrafı güzelleştiriyor.

Navê te bi gul e. – İsmin gül gibi güzel.

Tu li hêvîyê min yî. – Sen benim umudumsun.

Tu biryarê dilî yî. – Sen kalbin kararısın. (Kalbiyle hareket eden biri için)

Bi te der û derdan jî hejar dibin. – Seninle dertler bile mutlu olur.

Tu şênîya jiyanî yî. – Sen yaşamın neşesisin.

Dilê min bi te xweş dibe. – Seninle kalbim huzur buluyor.

Bi te her tişt ronahî dike. – Seninle her şey aydınlanıyor.

KÜRTÇE KELİMELER HAVALI

Ronahî – Aydınlık, ışık (birinin zekasını veya aydınlık ruhunu övmek için)

Şêr – Aslan (cesur, güçlü kişiler için kullanılır)

Şêrîn – Tatlı, zarif (karizmatik veya hoş kişiler için bir övgü ifadesi)

Dilsoz – Sadık, içten (birine güçlü bir bağlılık ifade eder)

Hêz – Güç, kuvvet (güçlü kişilikler için kullanılır)

Xeyal – Hayal (hayalperest ve özgün kişiler için)

Rêber – Lider, öncü (birini liderlik özellikleriyle övmek için)

Xweşî – Güzellik (genel olarak hoş bir görünümü ya da iç güzelliği betimler)

Dengbêj – Hikaye anlatıcısı (sözlü geleneğe hakim, etkileyici anlatıma sahip kişiler için)

Fêrgeh – Bilge, çok bilen kişi (bilgili, görgülü insanları tanımlarken kullanılır)

Tu ronahîya dilê min yî. – Sen kalbimin ışığısın.

Tu bi navê xwe ronahî dihevinî. – Adınla bile aydınlık saçıyorsun.

Bi te hêzdar dibim. – Seninle güçlü hissediyorum.

Tu çavkaniya min yî. – Sen gözümün nurusun.

Dilê te ji hêsran avjen e. – Kalbin efsanelerden gelme gibi.

Tu bi felsefeya xwe romanek î. – Sen adeta bir roman gibisin.

Dilê te hezar reng heye. – Kalbinde bin renk var. (Zengin ruh haline sahip kişiler için)

Tu bi wêjeya xwe birrînê dike. – Zekânla dikkat çekiyorsun.

Kaynak: Haber Merkezi