Editör: TE Bilisim
Cumhuriyet kurulduktan ve Ankara başkent ilan edildikten sonra hızlı bir imar faaliyeti başladı. Sıhhiye’den aşağı, yeni Ulus ve ötesi eski Ankara’yı, Sıhhiye’den yukarısı ise yeni Ankara’yı temsil ediyordu. Bu nedenle de Zafer Çarşısı’nın olduğu bölge yeni şehirdi.
Şimdi, bu eski ve yeni Ankara’daki tek hat üzerinde birbirini tamamlayan dört Atatürk Anıtı’ndan bahsetmek istiyorum. Önce Ulus Meydanı’ndaki Zafer Anıtı’ndan başlayalım:
Bu anıt, Kurtuluş Savaşı kahramanlarına, Türk ulusunun bir armağanı olarak 1927 yalında dikilmiştir. Anıt, heykeltıraş Krippel’e aittir. Anıtın altlığı Ankara taşındandır. Ön yüzü, bir kalenin burçlarını andırır. Bu yüzde stilize edilmiş iki kurt başı ise Ergenekon’un anımsatır.
Bu anıt, Türk kadınını, askerini, yıkılmış çınar figürüyle Osmanlıyı, ondan yeni filizlenen dalıyla yeni Türk Devleti’nin parlak bir zaferle kuruluşunu canlandırır.
Ulus’tan Kızılay’a gelirken sol kolda, tepede hemen bir anıt daha sizi, yol boyunca izlemeye başlar. Bu, İtalyan heykeltıraş Canonica tarafından 1927’de neoklasik stilde yapılan heykeldir. Etnografya Müzesi önündeki bu heykelin kırmızı mermer gövdesi sağda ve solda iki pano ile süslenmiştir. Soldakinde bakımsız Ankara haraptır ama yeni bir güneşle aydınlanmaktadır. Bu, Ankara’nın Kurtuluş Savaşı’ndaki heyecanlı günlerini canlandırır. Sağdaki tabloda devrilmiş toplar, yıkılmış arabalar, bir muharebe meydanının acıklı manzarasını canlandırır.
Öndeki yüzde, beyaz mermerden işlenmiş altlıkta iki madalyon vardır. Bunlardan biri, esir düşman komutanının, Gazi’ye kılıcını teslim edişini gösterir. Soldaki madalyonda ise Başkomutan Mustafa Kemal’e zafer buketleri sunulur.
Arkada iki küçük bronz tablo daha vardır. Bunlardan biri, Mustafa Kemal’in nutkunu dinleyenleri, diğeri de İngiliz zırhlısıyla kaçan sultanı gösterir.
Zafer Çarşısı önündeki Atatürk Anıtı, Ankara’daki Atatürk anıtlarının en küçüğüdür. Küçük bir altlık üstünde Atatürk ayakta, kılıca dayanmış, sakince durur. Asker üniforması ile bir ayağı ileridedir. Heykeltıraş, bu anıtta Atatürk’ün, zafer meydanında tasvir etmeye çalışmıştır.
Yenişehir’deki Güvenpark içindeki anıt ise en bilinenidir. Asıl gövde T şeklindedir ve Ankara’nın sert kırmızı taşındandır. Öndeki bronz iki figürden biri ihtiyar bir adam, diğeri genci canlandırır. Atatürk, ulusun yaralarını saran bir kahraman olarak yüksek kabartma ile kırmışı taştan kabartılmıştır. Safında ve solunda dört insan vardır. Bunlardan sağdakiler yalın kılıçlarıyla modern çağda güveni, soldakiler de birliği temsil eder. 1935’te inşa edilen anıtı yapanlar Prof. Dr. Holzmeister, Prof. Dr. Anton Honak ve Prof. Dr. Jozef Thorak’tır.
Yorumlar