Editör: TE Bilisim
“2 Temmuz 1918 Salı- Sabah saat 7.00’den 8.00’e kadar dünkü gibi iki membadan su içtikten sonra evde kahvaltı ettim. Saat 10.00’da Kaiserbad’a gittim Çamur banyosu yaptım. Eve dönüp biraz istirahat ettim. Bu esnada Miralay Emin Bey geldi. Onunla beraber Restaurant Pupp’a kadar yürüdük. Eve dönerken Sansoussie Gazinosu istikametine biraz yürüdüm. Çiçekçi bir kadına tesadüf ettim. Birkaç buket kırmızı ve beyaz karanfil ve ismini bilmediğim diğer bir çiçek aldım. Saat 3.00’e kadar yattım. Uyuyamadım. İdareci geldi, talep ettiğim Almanca öğretmeni bayanın geldiğini haber verdi.
3 Temmuz 1918 Çarşamba- Saat 6.00’da kalkmayı düşünürken saat 7.00’de kalktım. Şevki, beni kaldıracaktı hâlbuki ben onu kaldırdım, hiddetlendim. Şevki’ye çıkışmaya başladım. Şevki tıraş ediyordu. Mahmurluktan, benim çıkışmamdan büsbütün şaşırdı. Usturayı sol bıyığımın yanında yanağıma bastırdı. Kan başladı, dindirmek mümkün değil, asabiyetim arttıkça arttı. Çabuk gideyim derken şimdi kanı dindirememek yüzünden tamamen gecikiyordum. Nihayet şap, pudra, kolonya… Kan durur gibi oldu.”
Bu hatırat, bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından altı deftere kaydedilmiş günlüklerden oluşuyor. Atatürk’ün “Karlsbad’da Geçen Günlerim” diye isimlendirdiği ve her haliyle ilgi çekici bu metinler, onun adı geçen yerdeki günlerini, o günlerde bazı toplumsal meselelere bakışını, okuduğu kitapları ve daha birçok hususta önemli, dikkat çekici ayrıntıları içeriyor.
Karlsbad, Atatürk’ün bulunduğu tarihte Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (1867-1918), bugünse Çek Cumhuriyeti sınırlar içinde bulunan Prag’dan 1,5 saatlik uzaklıkta, kaplıcaları ile ünlü turistik bir şehir. Şimdiki adı, Karlovy Vary…
Günlüklerin bulunuşunun da ilgi çekici bir hikâyesi var. Afet İnan, bu metinleri 1931 yılındaki tarih çalışmaları esnasında Çankaya’daki eski köşkün kütüphanesinde buluyor. Atatürk duruma vakıf olunca defterleri, ileride yayımlanmak üzere saklaması için kendisine veriyor.
Şu an eserin orijinal nüshaları ne yazık ki Türk Tarih Kurumu arşivinde bulunmuyor. Eser ilk olarak Tarih Kurumu Yayınları arasından çıkıyor. Ancak bu baskısı tükendi. 1999’da Cumhuriyet gazetesince basılarak okurlarına promosyon olarak dağıtılıyor. Sonrasında bir daha basılmıyor.
Bu günlükleri merak edenlere duyuralım, bizzat Mustafa Kemal’in kaleminden çıkan bu nadide eser yazılışından 100, ilk basılışından 35 sene sonra yani Temmuz 2018’de Kopernik Kitap’tan yeniden yayımlandı.
Yorumlar