Son günlerde sıkça karşınıza çıkan bir kavram varsa dikkat: Baader-Meinhof fenomeniyle karşı karşıya olabilirsiniz. Peki Baader-Meinhof Fenomeni nedir?
Baader-Meinhof Fenomeni Nedir?
Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ama çoğu zaman adını bilmediğimiz ilginç bir psikolojik durum var: Baader-Meinhof fenomeni. Bu fenomen, bir bilgiyi ilk kez öğrendikten hemen sonra, aynı bilgi ya da kavramın tekrar tekrar karşımıza çıkması durumu olarak tanımlanıyor.
“Daha dün duydum, şimdi her yerde!”
Yeni bir kelime, marka, kişi ya da fikir hakkında bilgi edindikten sonra, onu bir anda sık sık görmeye başlamak sıradan bir tesadüf gibi gelebilir. Ancak bu durumun bilimsel bir açıklaması var. Baader-Meinhof fenomeni, beynimizin farkındalık düzeyini artırmasıyla ilişkili.
Neden böyle oluyor?
Psikologlara göre bu fenomen, iki bilişsel eğilimin birleşmesiyle oluşuyor: seçici dikkat ve onaylama önyargısı. İlk olarak, yeni öğrendiğimiz bilgiye karşı daha dikkatli hale geliyoruz. Ardından, bu bilgiyi tekrar gördüğümüzde fark ediyor ve “tesadüf” zannediyoruz. Oysa önceden de karşımıza çıkıyordu, ancak fark etmiyorduk.
Adının kökeni nereden geliyor?
Bu ilginç fenomenin adı Almanya’da 1970’lerde faaliyet gösteren radikal bir örgüt olan Baader-Meinhof Grubundan geliyor. 1990’larda bir internet kullanıcısı, bu grubun adını bir kez duyduktan sonra sürekli haberlerde rastladığını belirtti. O günden sonra bu durumun adı "Baader-Meinhof fenomeni" olarak anılmaya başladı.
Bilimsel adı farklı
Baader-Meinhof fenomeni halk arasında yaygın kullanılan bir terim olsa da, psikolojideki bilimsel karşılığı “farkındalık önyargısı” (frequency illusion) olarak biliniyor.
Baader-Meinhof fenomeni, beynimizin bilgiye karşı nasıl seçici davrandığını gösteren çarpıcı bir örnek. Günlük yaşamda farkında olmadan bu durumu sık sık yaşıyoruz. Belki de siz bu yazıyı okuduktan sonra “Baader-Meinhof” kelimesini her yerde görmeye başlayacaksınız…
