CAN YÜCEL KİMDİR?
Can Yücel modern Türk şair ve çevirmendir. Kullandığı kaba ama samimi dil ve bariton sesiyle okuduğu şiirlerle Türk Edebiyatı'nda farklı bir tarz yaratmıştır. 7 yıl süreyle Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan Âli Yücel'in oğludur.
Can Yücel, 21 Ağustos 1926'da İstanbul'da doğdu. İlk eğitiminin ardından Can Yücel, Ankara Atatürk Lisesinde lise öğrenimini tamamladı. Tek parti döneminin 7 yıl süre ile Milli Eğitim Bakanlığını yapan Hasan Ali Yücel'in oğludur. 1943 yılında, yakın dostu ve Ankara Atatürk Lisesi'nden sınıf arkadaşı Gazi Yaşargil ile birlikte yurt dışı eğitim bursu kazandığı halde, babası, dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel " Bakan, kendi oğluna torpil yaptı derler" diyerek karşı çıktı. Fakat Gazi Yaşargil, bu bilginin doğru olmadığını, ikisinin de ailelerinin imkanlarıyla yurt dışına gittiklerini açıkladı.
Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca okudu. Çeşitli elçiliklerde çevirmenlik, Londra'da BBC'nin Türkçe bölümünde spikerlik yaptı. Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde yaşayan Yücel, ülkemize geri döndüğü zaman çıkan Kore Savaşı sonrasında askerliğini Kore'de yaptı. Askerlik dönüşü, Bodrum'a yerleşen Can Yücel, aldığı dil eğitimi sayesinde turist rehberi olarak çalıştı. Bir süre sonra ise İstanbul'a yerleşti ve kendini şiir yazmaya verdi.
12 Mart 1971 döneminde Che Guevara ve Mao'dan çeviriler yaptığı gerekçesiyle 15 yıl hapse mahkum oldu. 1974'te çıkarılan genel afla dışarı çıktı. Dışarı çıkışının ardından hapiste yazdığı Bir Siyasinin Şiirleri adlı kitabını yayımladı. 12 Eylül 1980 sonrasında müstehcen olduğu iddiasıyla "Rengahenk" adlı kitabı toplatıldı.
Can Yücel ayrıca Lorca, Shakespeare, Brecht gibi önemli yazarların oyunlarından çeviriler yaptı. Shakespeare çevirileri (Hamlet, Fırtına ve Bir Yaz Gecesi Rüyası) aslına bağlı kalmayan, eserleri topluma aktarma amacıyla yaptığı çevirilerdir. Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmiştir. 1959'da ilk baskısı yayımlanan 'Her Boydan' adlı kitabında dünya şairlerinin şiirlerini serbest ama çok başarılı bir biçimde Türkçeye çevirmiştir.
EVLİ Mİ?
Güler Yücel ile evli olan şair, bu evlilikten iki kızı (Güzel Yücel ve Su Yücel) ve bir oğlu (Hasan Yücel) oldu.
ÖLÜM SEBEBİ NE?
Can Yücel, 12 Ağustos 1999'da tedavi gördüğü Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde "ağız boşluğu kanseri" nedeniyle hayatını kaybetti. Vasiyetini sevgili eşi Güler Yücel'e bırakmıştı. İsteği ömrünün son 10 yılını geçirdiği, Datça'ya gömülmekti. "Mekanım Datça olsun, öldükten sonra beni buraya gömün" derdi.
Ölüm yıl dönümlerinde anma törenleri, "şarap" içiliyor gerekçesi ile Datça Belediyesi tarafından yapılmadı. "Mekanım Datça Olsun" isimli bir kitap yazması ve yayınlaması nedeniyle, mezarı Datça şehrine defin edilen Yücel'in mezarı, Datça'da adına tören düzenlenmemesi ve başka yerlerde yapılan törenler nedeniyle yıkıma uğratıldı ve mezar taşı parçalandı. Mezarı yakınında bulunan "Can Evi" isimli alan ise, bu yıkımın ardından kapatıldı.
Cenazesi dönemin Belediye Başkanı Ahmet Piriştina'nın öncülüğüyle Datça'ya en sevdiği günebakan çiçekleriyle uğurlandı. Büyük Gölcük depreminin meydana geldiği tarihte, 17 Ağustos 1999'da defnedildi.
ESERLERİ
Yazma – 1950.
Her Boydan – 1959, Çeviri Şiirler.
Sevgi Duvarı – 1973.
Bir Siyasinin Şiirleri – 1974.
Ölüm ve Oğlum – 1975.
Şiir Alayı – 1981, ilk dört şiir kitabı.
Rengâhenk – 1982.
Gökyokuş – 1984.
Beşibiyerde – 1985, ilk beş şiir kitabı.
Canfeda – 1985.
Çok Bi Çocuk – 1988.
Kısa Devre – 1990.
Kuzgunun Yavrusu – 1990.
Gece Vardiyası Albümü – 1991.
Güle Güle-Seslerin Sessizliği – 1993.
Gezintiler – 1994.
Maaile – 1995.
Seke Seke – 1997.
Alavara – 1999.
Mekânım Datça Olsun – 1999.
En Uzak Mesafe.
Benim Adım Firuzansa Ne Olayım.
Cazcı firuzan – 1997.
Hotuhların dramı.
Biraz alıştım.
Bördübet'ten Sedir Adası'na.
Yüz Kitabı Şiirlerimden Seçmeler – 2010.
Yaprak Dökümü.
ÇEVİRİLERİ
Hamlet (Shakespeare)1992. İstanbul: Papirüs Yayınları, 1994
Bahar Noktası (Bir Yaz Gecesi Rüyası'nın çevirisi) (Shakespeare) 1981
Muhteşem Gatsby (The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald) 1964
Yeni Başlayanlar İçin Marx (Marx Para Principantes) 1977
Salozun Mavalı (Peter Weiss) Bilgi Yayınları.
