Çocukluk ve oyun
Oyun kelimesi bazen yanıltıcıdır, ciddi olmayan, boş zaman etkinlikleri “zaman öldürme” olarak da düşünülür. Oyun ebeveynlerin çocuklarına gösterebilecek- leri somut bi...
Oyun kelimesi bazen yanıltıcıdır, ciddi olmayan, boş zaman etkinlikleri “zaman öldürme” olarak da düşünülür. Oyun ebeveynlerin çocuklarına gösterebilecek- leri somut bir ürün olmadığı gibi, öğret- men güdümlü de değildir. Oyun bir etkin- lik, bir harekettir. Bir ürünle sonuçlanması da gerekli değildir.
Yetişkinler için oyun, pratik uğraşları bittiği zaman yaptıkları bir şeydir. Oyun bir rahatlama biçimidir. Çocuklar için oyun, tüm gün yaptıkları bir şey- dir. Oyun yaşamdır ve yaşam oyundur. Çocuklar için oyun, öğrenme ve uğraş arasında farklılık yoktur. Çocuklar doğuştan oyuncudur. Oyun oynamaktan zevk alır ve her zaman oyun oynayabilirler.
Oyun yaşamın hemen her döneminde, özellikle erken çocukluk döneminde farklı bir öneme sahiptir. Her yaş grubundaki bireylerin, oynamaktan ya da izleyi- cisi olmaktan keyif aldığı oyun türleri vardır. Erken çocukluk döneminde çocuk- ların daha çok oyunda etkin rol almaktan hoşlandığı ve her deneyimlerini oyuna dönüştürmek istedikleri bilinmektedir. Ancak bu dönemde oyunu diğer dönem- lerden farklı kılan, çocukların oyunu yaşamı anlama ve anlamlandırma açısından bir araç olarak kullanmalarıdır.
Çocuklar için oyun dönemi çok önemlidir. Çocuk gelişimin birçok evresini bu dönemde tamamlamaktadır. Bu dönemde hareketlilik, anlatım gücü ve bağımsızlık artmakta, küçük kasların denetimi gerçekleşmektedir.
Oyunda arkadaş arama, yaşıtlarla ilişki kurma, birlikte oynama, kız ve erkek ayrımının fark edilmeye başlanması, anne babaya benzeme çabası (özdeşim) söz konusudur. Dönemin etkin aktivite biçimi, önceki dönemdekilere ek olarak, kayma, sallanma, kavrama, atma, ipe dizme, yazma, iç içe yerleştirme, yapıştırma, kesmedir.
Anılan gelişim evreleri ve özellikleri yanı sıra çocukluk döneminde oyunun önemi ayrıntılı ele alınmalıdır. “Çünkü oyunun okul öncesi yaşların tek uğraşı olmasına rağmen okula başlamakla oyun gereksinimi sona ermez. Çocuk büyüdükçe, gelişim düzeyine göre biçim değiştirerek sürer gider”.
Yetişkinlerin düşündüğü gibi oyun çocuk için boş zaman aktivitesi veya bir araç değil, amaçtır. Temel gereksinimlerinden biridir ve yaşamı oyunda somutlaşır.
Çocuk oynadıkça duyuları keskinleşir, yetenekleri serpilir, becerisi artar. Çünkü oyun, çocuğun en doğal öğrenme ortamıdır. Duyduklarını, gördüklerini sınayıp denediği, öğrendiklerini pekiştirdiği bir deney odasıdır. Oyun çocuğun özgürlüğüdür; yaratma ortamıdır; çocuğun dili ve en etkili anlatım aracıdır (üzüntülerini, kaygılarını, korkularını oyunla dile getirir). En güçlü ve en doğal dürtülerinden biri olan saldırganlık dürtüsünü boşaltmaya yarar.
Günümüzde çocuklar çeşitli sebeplerle artık sokakta oynayamamakta ve zamanlarının büyük kısmını evde geçirmek zorunda kalmaktadırlar. Bundan dolayı okul öncesi eğitim kurumları, giderek daha fazla önemli hale gelmektedir. Bu gibi kurumlarda çocuklar akranlarıyla beraber olarak kişiliğini keşfetmekte, kendine güvenini geliştirebilmektedir. Ayrıca paylaşmayı, iş birliğini, sosyal bir ortamda olmanın gerekliliğini ortaya koyan; sıra bekleme, sorumluluk alma, planlama gibi becerileri de kazanabilmektedir.