Birleşmiş Milletler Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı Emine Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in de katılımıyla BM Genel Kurulu'nda Türkiye'nin BM Daimi Temsilciliği, Sıfır Atık Vakfı, BM Çevre Programı ve BM-Habitat tarafından "Moda ve tekstilde sıfır atığa doğru" temasıyla düzenlenen "30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü" özel etkinliğinde katılımcılara hitap etti. Uluslararası Sıfır Atık Günü'nün 3'ncü kez kutlandığını hatırlatan Emine Erdoğan, "Sıfır Atık Hareketi tüm dünyada her yıl katlanarak büyüyor, daha çok insana ulaşıyor. Ne mutlu bize ki küresel bir farkındalık halkası oluşuyor" dedi.
Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketi'ne verdiği güçlü destek için Genel Sekreter Guterres'e teşekkürlerini iletti. Aynı zamanda BM Çevre Programı, BM-Habitat ile Sıfır Atık Hareketi'ne destek veren tüm dost ve kardeş ülkelere şükranlarını sunduğunu ifade eden Erdoğan, tabiatın ve insanlığın iyiliği için çabalayan "dünyanın tüm sıfır atık gönüllülerine" de sevgilerini gönderdi.
"Yavaş ve sürdürülebilir modayı hayata geçirmek hepimiz için zorunluluk"
Emine Erdoğan, moda ve tekstil sektörünün kitlelerin beğenilerini ve davranışlarını yönlendiren çok etkili bir güç olduğuna dikkati çekerek, "Malumunuz, moda ve tekstil sektörünün çevre kirliliğinde çok yüksek bir payı var. O nedenle biz de bu yılki kutlamalar için 'Moda ve Tekstilde Sıfır Atığa Doğru' temasını seçtik. Bunun sebebi, kullan at merkezli bir anlayışın ne yazık ki sektörün ana karakteri haline gelmesidir. 'Yavaş ve sürdürülebilir modayı' hayata geçirmek artık hepimiz için bir zorunluluktur" dedi.
Bunun esasen yeni bir keşif olmadığını ve yakın bir geçmişe kadar zaten hakim olan anlayış olduğunu ifade eden Emine Erdoğan, eskiden yaşam döngüsü uzun ve nitelikli ürünler üretildiğini, tasarımcıların yılda en fazla iki koleksiyon çıkardığını, bugün bu sayının bazen 6'yı bile bulduğunu söyledi. Emine Erdoğan, reklamların da karşı konulması zor bir tüketim psikolojisi oluşturduğunu, insanların hızlı moda trendlerini yakalamak için kazanılması imkansız bir yarışa girdiğini kaydetti. Hiçbir fiziksel eskimeye uğramamış kıyafetlerin zihinlerde bir anda eskidiğini ve atığa dönüştüğünü belirten Erdoğan, "Metropollerde esen moda rüzgarlarının iklim değişikliğine bağlı olarak her gün daha yıkıcı hale gelen fırtınalardan çok da farklı olmadığını söylesek, inanın yanlış olmaz. Çünkü, hiçbir kıyafet yalnızca kumaştan, renkten ve tasarımdan ibaret değildir. Her bir parça kıyafete doğal kaynak israfı, çevre kirliliği ve artan iklim değişikliği etkileri de eşlik ediyor. Bu ağır fatura tüm insanlığa kesiliyor" ifadelerini kullandı.
"Yeni söylemlere, anlatılara ve yeni bir uyanışa ihtiyacımız var"
Emine Erdoğan, her 1 saniyede 1 kamyon dolusu kıyafetin ya yakıldığı ya da dünyanın dört bir yanındaki atık depolama sahalarına gönderildiği bilgisini verdi. "Ve maalesef, bizim üzerimizden bir çırpıda çıkarıp attığımız kıyafetleri doğa aynı kolaylıkla üzerinden çıkaramıyor" diyerek bu kıyafetlerin doğa üzerindeki etkisine işaret eden Erdoğan, "Gerçekten de artık yeni söylemlere, yeni anlatılara ve yeni bir uyanışa ihtiyacımız var" dedi.
Ünlü Türk düşünürü Cemil Meriç'in "İnsanlar sevilmek için yaratıldılar. Eşyalar ise kullanılmak için. Dünyadaki kaosun nedeni eşyaların sevilmeleri ve insanların kullanılmasıdır" sözüne atıfta bulunan Emine Erdoğan, bu sözün 21. yüzyıl insanının ikilemini çok doğru bir şekilde açıkladığını söyledi.
"Atık kirliliğini yenelim"
"Mutluluk ile tüketim arasında kurulmuş hatalı anlam ilişkisine" bir son verilmesi gerektiğinin altını çizen Emine Erdoğan, bugün doğanın, ekosistemin, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların başına gelenlerin tüketim kültürünün bir sonucu olduğunu vurgulayarak, "Buradan hareketle BM'yle birlikte 'atık kirliliğini yenelim' çağrısı yapıyoruz" dedi.
BM binasında "Yeterince Var" sloganıyla bir sergi de düzenlendiğini hatırlatan Emine Erdoğan, çöpe atılan eşyaların yüzde 60'ının kullanılabilir durumda olduğuna dikkati çekti. Erdoğan, ileri dönüşümle kaynakları geri kazanmanın çok kolay olduğunun, tek yapılması gerekenin "tamir ettirmek, dönüştürmek ve yeniden kullanmak" olduğunun altını çizdi.
"Modacılara bir çağrıda bulunmak istiyorum; gelin bugün hepimiz için bir milat olsun"
Eskiden eşyaların kullanım sürelerinin nesillere yayıldığını, küçük tadilatlarla bir kıyafete yepyeni bir ruh katmanın olağan olduğunu kaydeden Emine Erdoğan, "Kısacası sıfır atık yaşam tarzı normal olandı. Bizim yapmamız gereken, yakın bir zamana kadar gündelik hayatımızı şekillendiren bu değerleri ayağa kaldırmaktır. Buradan modacılara bir çağrıda bulunmak istiyorum; sizler, tasarımlarınızla bir duruşu, bir kimliği inşa ediyorsunuz. Trendleri, beğenileri belirleyen sizlersiniz. Gelin bugün hepimiz için bir milat olsun. Hayatımızda yapacağımız küçük değişikliklerin dünyayı değiştirebilecek büyük gücünden bahsedelim" ifadelerini kullandı.
Emine Erdoğan, sadece giysilerin kullanım ömrünü iki katına çıkararak sera gazı emisyonlarının yüzde 44 azaltılabileceğini belirterek, tekstildeki geleneksel hafızayı canlandırma, doğal ve uzun ömürlü olanı yeniden popüler yapma ve sorumlu tüketiciler olmayı akım yapma çağrısında bulundu. Emine Erdoğan, "Nasıl Türkiye sıfır atık konusunda lider ülke olduysa, Türk modacıların da bu alanda yeni bir sayfa açacağına, öncü isimler olacağına inanıyorum" dedi.
"Sorunda payı olmayan ülkeler krizin bedelini herkesten fazla ödüyor"
Türkiye'nin dünyaya vicdan penceresinden bakan bir ülke olduğuna ve insanlığın aynı gök kubbenin altında büyük bir aile olduğuna yürekten inandığını belirten Emine Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Birbirimize olduğu kadar ortak evimiz dünyaya karşı da sorumluluklarımız var. Ne yazık ki, iklim krizinden her ülke aynı oranda etkilenmiyor. Sorunda payı olmayan ülkelerin krizin bedelini herkesten fazla ödediğini görüyoruz. Öyle ki, hepimizin kültürüne, doğal güzelliklerine hayran olduğu, yeryüzünün ziyneti bazı ülkeler topyekun yok olmakla karşı karşıya."
Emine Erdoğan, diğer meselelerde olduğu gibi iklim ve çevre sorununda da adil dağılım ilkesine dayalı, hakkaniyetli bir sisteme ihtiyaç olduğunun altını çizerek, sürdürülebilir bir geleceğe tüm ülkelerin eşit ve etkin katılım gösterdiği, "kimseyi geride bırakmayan" müzakere süreçleriyle ulaşabileceğini ifade etti.
"Dünya beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkündür"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın her fırsatta dile getirdiği BM reform önerisinin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında ayrı bir önem kazandığına dikkati çeken Emine Erdoğan, "Ben de bu kürsüden bir kez daha bu çağrıyı yinelemek istiyorum: Dünya, beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkündür. Nasıl ki dünya ortak evimiz ise, bu evi içine düştüğü yangından kurtarmak da ortak mücadelemiz olmalıdır" mesajını verdi.
2017'de büyük bir heyecanla başlatılan Sıfır Atık Projesi'nin bu yaklaşımın bir ürünü olduğuna işaret eden Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketi ile 7 yılda önemli kazanımlar elde edildiğini, 74 milyon tonu aşan atığı dönüştürerek ekonomiye 256 milyar lira kazandırıldığını bildirdi. Erdoğan, Sıfır Atık Projesi sayesinde kesilmesinin önüne geçilen 552 milyon ağaç, önlenen 150 milyon ton sera gazı emisyonu ve tasarruf edilen 1,7 trilyon metreküp suya da değinerek, 23 milyon kişiye sıfır atık eğitimi vererek büyük bir farkındalık oluşturulduğu bilgisini verdi. Emine Erdoğan, Türkiye'nin tekstil sektöründe de önemli bir aktör olduğuna dikkati çekerek, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Sürdürülebilirlik vizyonumuz doğrultusunda tekstil atıklarının geri dönüşümü ve yeniden kullanımı konusunda da önemli çalışmalarımız var. Üretim süreçlerinin çevreye olan etkilerinin en aza indirilmesi; suya, havaya, toprağa zarar verilmemesi yönünde adımlar atıyoruz. Atık yönetiminde yenilikçi bir yaklaşımla geri dönüştürülmüş malzemeden yeni iplik ve kumaş türleri üretiyoruz. Tekstil atıkları toplama noktalarındaki kullanılabilir tekstil ürünlerini ihtiyaç sahiplerine ulaştırarak, sosyal fayda sağlıyoruz."
"BM Sıfır Atık Danışma Kurulu Başkanı sıfatımla sesleniyorum"
"Bugün bu kürsüden sizlere BM Sıfır Atık Danışma Kurulu Başkanı sıfatımla da sesleniyorum" diyen Emine Erdoğan, kurulun akademiden, iş dünyasından, sivil toplumdan ve uluslararası kuruluşlardan yetkin 13 kişiden oluştuğunu hatırlattı. "Bugün bu başarıyı mümkün kılan başta Sayın Guterres olmak üzere tüm değerli ekip arkadaşlarım güçlü bir alkışı hak ediyor" diyen Erdoğan, kendilerini kürsüden alkışladı.
Emine Erdoğan, Bangladeş Hükümet Başkanı Muhammed Yunus'a, Sierra Leone ve Surinam Devlet Başkanı eşlerine de özel şükranlarını sunarak, kendilerinin Asya, Afrika ve Karayipler bölgesinde Sıfır Atık uygulamalarının yaygınlaşması için örnek liderlik sergilediklerine dikkati çekti. BM Sıfır Atık Danışma Kurulu'nun kurulduğu günden bu yana kıymetli çalışmalar gerçekleştirdiğini, farklı ülkelerden gelen "iyi uygulama" başvurularının içinden en iyi örnekleri derlediklerini belirten Emine Erdoğan, geçen sene atık önleme, gıda atığını dönüştürme, döngüsel ekonomi ve farkındalığı artırma temalarında 16 başarılı sıfır atık girişimini öne çıkardıkları bilgisini verdi. Emine Erdoğan, kurulun Sıfır Atık uygulamaları konusunda bilgilendirici ve tematik rehber yayınlar da hazırladığını belirterek, "Bugünkü 30 Mart etkinliği dahil olmak üzere kurulumuzun birçok faaliyetinde Sıfır Atık Vakfımız ve ilgili bakanlıklarımızla birlikte çalışıyoruz. Önümüzde bizi heyecanlandıran önemli projelerimiz de var. Küresel Sıfır Atık Ödülleri, Uluslararası Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Forumu, Sıfır Atık Enstitüsü gibi girişimlerimizi hayata geçirmek için süratle çalışmalarımızı sürdürüyoruz" dedi.
"Yediden yetmişe herkesi atıksız bir dünya hayalimize ortak olmaya davet ediyorum"
Türkiye'nin elinden gelenin en güzelini dünyanın harcına katmaya, fikir üretmeye ve çözüm bulmaya devam edeceğinin altını çizen Emine Erdoğan, "Bu vesile ile yediden yetmişe herkesi atıksız bir dünya hayalimize ortak olmaya davet ediyorum" çağrısında bulundu. Erdoğan, "Unutmayalım ki, okyanusun sırrı damlada gizlidir. Yeter ki inanalım. Yeter ki yan yana duralım; gelecek nesillere, insanlığın en büyük başarı hikayesini miras bırakalım" diye konuştu.
Tüm İslam aleminin yaklaşan Ramazan Bayramı'nı da tebrik eden Emine Erdoğan, "Herkes için müreffeh, herkes için adil, herkes için yaşanabilir bir dünya diliyorum" diyerek sözlerine son verdi.
