Şiddetli kaşıntı ile karakterize edilen ve bulaşıcı bir deri hastalığı olan uyuz, son yıllarda belirgin artış gösteren hastalıklar arasında yer alıyor. Her yaşta ve her yerde görülebilen uyuz için evdeki en büyük tehlike, ortak kullanılan havlu ve yatak çarşafları olarak biliniyor. Dermatoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı, uyuz hastalığı hakkında bilgi verdi.
Uyuz; her yaş, ırk, cinsiyet ve sosyo-ekonomik gruptan bireylerde görülebiliyor. Araştırmalar özellikle çocukları, genç yetişkinleri ve yaşlıları daha fazla etkilediğini gösteriyor. Ayrıca bağışıklık sistemi düşük olan hastalarda daha yaygın seyredebiliyor. Özellikle kalabalık aileler, bakım evleri, yurtlar, cezaevleri ve kışlalar gibi toplu yaşam alanlarında uyuzun bulaşma riskinin arttığını belirten Medicana Zincirlikuyu Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı “Ayrıca savaşlar, afetler, kötü beslenme ve kötü hijyen gibi durumlar uyuzun hızla yayılmasına ve salgınlara yol açabilir” dedi.
"Ortak kullanılan eşyalar uyuza sebep olabilir"
Uyuz akarı, uyuz hastalığı taşıyan kişilerle uzun süreli ve yakın deri temasıyla bulaşır. Genellikle 15-20 dakika süren temas gerekir. Bu nedenle tokalaşma veya kısa süreli muayenelerde bulaşma nadirdir. Ayrıca ortak kullanılan eşyalar, yatak çarşafları, iç çamaşırları ve havlular gibi tekstil ürünleriyle de bulaşma mümkündür. Sonbahar ve kış aylarında uyuz hastalığının daha yaygın görüldüğünü söyleyen Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı, hastalığın kendiliğinden iyileşme olasılığı olmadığını, bu nedenle mutlaka tedavi edilmesi gerektiğini belirtti.
"En önemli belirti gece artan kaşıntı"
Uyuz akarı ile ilk kez karşılaşan bir kişide klinik belirtiler, bulaşmadan ortalama 4 hafta sonra başlar. Önceden uyuz geçirmiş kişilerde belirtiler 1-3 gün içinde gelişebilir. En belirgin belirti gece artan kaşıntıdır. Terleme ve sıcak su ile temasın kaşıntıyı artırabildiğine değinen Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı şöyle devam etti: “Ciltte kızarıklık, sıvı dolu kabarcıklar ve gri ya da siyah çizgiler şeklinde tünel görüntüleri olabilir. En sık görülen bölgeler el bilekleri, eller, parmak araları, göbek, bel, koltuk altları, kalça, çocuklarda avuç içleri ve ayaklardır. Kaşıntı, uyku bozukluklarına ve deri hasarına bağlı ikincil enfeksiyonlara yol açabilir.”
"Tedavi sonrası kaşıntılar 7-10 gün içerisinde geçiyor"
Uyuzun tedavi edilebilen bir hastalık olduğunu belirten Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı, “Uygun tedavi ile birlikte tedaviye uyum, hastalığın iyileşmesi ve yayılmasının önlenmesinde çok önemlidir. Tedavi, topikal (krem veya losyonlar) ve sistemik ilaçlarla yapılabilir. Hasta ve yakın temasta olan tüm kişiler, şikayetleri olup olmadığından bağımsız olarak aynı anda tedavi edilmelidir çünkü kaşıntı olmaması aktif uyuz varlığını dışlamaz. Etkili tedavi sonrası kaşıntılar genellikle 7-10 gün içinde geçer, ancak tam iyileşme bir ay sürebilir. Ayrıca, ilaçların neden olduğu tahriş nedeniyle kaşıntı olabilir” açıklamalarında bulundu.
"Yakın temasta bulunan kişilerin de tedavi edilmesi gerekiyor"
Uyuz geçiren kişi tekrar uyuz olabilir ve kalıcı bağışıklık yoktur. Uyuzdan korunmanın bazı önemli yolları bulunmaktadır. Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Anıl Gülsel Bahalı, uyuzun yayılmasını engellemek için alınması gereken önlemleri şu şekilde sıraladı:
Uyuz paraziti taşıyan kıyafet, çamaşır ve yatak takımları gibi eşyalar 60C’de yıkanmalı ve ütülenmelidir.
Yıkanamayan eşyalar ağzı kapalı plastik torbalarda ortalama yedi gün saklanabilir.
Tırnaklar kısa kesilmeli ve kişisel eşyalar ortak kullanılmamalıdır.
Halılar, mobilyalar elektrik süpürgesiyle temizlenebilir.
Uyuzlu kişinin yakın temasta olduğu herkes şikayetleri olmasa bile tedavi edilmelidir.
Hekim tarafından önerilen tedavi tam ve eksiksiz olarak uygulanmalıdır.