Bilim insanlarından oluşan bir ekip, Mars'ın yer çekimi haritasını güncelleyerek, gezegenin yüzeyinde gizemli yapılar keşfetti. Europlanet Bilim Kongresi 2024'te sunulan bu yeni harita, Mars’ın eskiden var olduğu düşünülen okyanusunun altında, yoğun ve büyük ölçekli yapıların bulunduğunu ortaya koydu.
Çalışma, NASA'nın InSIGHT görevi de dahil olmak üzere Mars’ta çeşitli görevlerden toplanan verileri kullanıyor. Mars yörüngesindeki uydulardan elde edilen yer çekimi verileri, yüzeydeki ince sapmaların izlenmesiyle bu bulgulara ulaşıldı.
Delft Teknoloji Üniversitesi'nden Bart Root liderliğindeki ekibin hazırladığı makale, Mars'ın iç yapısında hâlâ aktif süreçlerin olabileceğini öne sürüyor. Yeni yer çekimi haritası, Mars’ın litosferi, yani kabuk ve mantosunun üst kısmı üzerinde yeni bir değerlendirme yapılması gerektiğini gösteriyor. Özellikle Tharsis Montes bölgesindeki büyük volkanların yüzeyi aşağıya doğru çekmek yerine yükselttiği gözlemlendi.
Mars'ın derinliklerinde, Tharsis Montes’in altında büyük bir manto tüyü bulunduğu tahmin ediliyor. Bu tüy, Mars’ın litosferini yukarı doğru iterek gezegende gelecekte yeni volkanik faaliyetlerin olabileceğine işaret ediyor. Araştırmacılar, yaklaşık 1750 kilometre genişliğinde ve 1100 kilometre derinliğinde bir yer altı kütlesi keşfetti.
Mars’ın kuzey kutup bölgelerindeki yer çekimi anomalileri de dikkat çekici. Bilim insanları, bu bölgelerde, eskiden var olmuş deniz yataklarına gömülü, yoğun yapılar tespit etti. Bu gizemli yapılar volkanik kökenli olabilir veya eski çarpma olaylarından kalan malzemelerden kaynaklanabilir.
Bu bulgular, Mars’ın jeolojik tarihi ve iç yapısı hakkında yeni bir bakış açısı sunuyor. Araştırma ekibi, daha fazla veri toplanabilmesi için yeni bir görev önerisinde bulundu. Mars Kuantum Yerçekimi (MaQuls) adlı bu görev, Mars’ın yer çekimi alanını daha detaylı incelemek için tasarlandı ve iki uyduyla yürütülecek.
