Oğlu Ali Utku Yücel’i henüz 6 yaşındayken beyin tümörü nedeniyle kaybettikten sonra Mavi Çocuk Utku Umut Işıkları Derneği'ni kuran gazeteci Kemal Yücel, pandemi döneminde sosyal farkındalık çalışmalarını sürdürürken aynı zamanda kök hücre ve organ bağışına dikkat çekiyor. Gazetemize özel açıklamalarda bulunan Yücel,” Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid pandemisi yeni hayat umudunu tüketti. Çok basit yöntemlerle sizler de kök hücre bağışı yaparak hayat kurtarabilirsiniz. Belki bizim böyle bir hastalığımız yok ama şu anda bu hastalıkla savaşan insanlara ve gelecekte bu hastalıkla mücadele etmek zorunda kalacak kişilere yardım etmek zorundayız" açıklamasında bulundu.
Yakın zamanda organ bağışında bulunan ve pandemi döneminde organ nakli sürecini gazetemize aktaran Mavi Çocuk Utku Umut Işıkları Derneği Başkanı Kemal Yücel,Kök hücre ve organ -kemik iliği nakli bekleyen binlerce hastanın hayatını kurtarmanın önemli yolu kök hücre- kemik iliği- ve organ bağışıdır. Bir insanın başka bir insanın hayatını kurtarabilme şansı bile, vicdanı olarak bireylere karşılıksız bir görev yüklediği de bilinmesi gereken gerçekliktir” dedi.
“ PANDEMİ SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNİ DE ETKİLEDİ”
Öncelikle dünya genelinde hakimiyet süren korona virüs pandemisi sizi nasıl etkiledi? Bu süreçte neler yașadınız?
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid pandemisi, birçok alanda olduğu gibi yapmış olduğumuz sosyal sorumluluk çalışmalarını da olumsuz etkiledi. Kök hücre ve organ nakli bekleyen binlerce hastanın yanı sıra bizler de zor günler yaşadık. Öyle ki lösemi hastaları için hayati öneme sahip trombosit kan verecek gönüllü donörlere ulaşamadık. Bu durum sorumluluk hissi yüksek olan insanları da hastalar gibi çaresiz bıraktı. Covid pandemisinin özellikle ilk süreçlerinde lösemi hastası çocuklarımız için maske ve dezafekten temin etme konusunda büyük zorluklar yaşadık.. Maske ve dezenfektan alabilmek için sağlık sorunumun tedavisi için biriktirmiş olduğum bütçeyi kullanmak zorunda kaldım. Bazı maske satıcılarının pandemiyi fırsata çevirmesinden dolayı fahiş fiyattan aldığımız bu ürünleri lösemi hastası çocuklara ücretsiz dağıttık. Bu süreçte hastanelerde yatış yapan çocuklara moral ve motivasyonlarını arttırmak için etkinlikleri de yapamamanın burukluğunu yaşadık. Hastanede yatarak tedavi gören çocuklara pandemi tedbirlerinden dolayı gidemesek de özellikle milli bayramlarda hastane bahçesinden etkinlikler düzenledik. Lösemi hastası çocuklarımız odalarındaki pencereden bakarken yüzlerce uçan balonu gökyüzüne saldık. Uçan balonlarının ucuna notlar yazdık, bayrağımızı ekledik. Önce uzun ip yardımı ile pencerelerinin önüne yaklaştırdık. Onlar dışarı çıkamıyordu ve bizler de odalarına gidemiyorduk ama bu onlara moral vermeye engel olmamalıydı. Uçan balon etkinliğinin ardından steril hale getirdiğimiz oyuncakları hemşirelere teslim ederek lösemi hastası çocuklara ulaştırdık. Gündüz yapılan bu etkinliğin akşamında da dilek fenerlerini uçurduk. Hastanede ki çocuklarımızın yazdığı dilekleri de dilek fenerlerine yapıştırdık. Onlarca dilek fenerinin gecenin karanlığında gökyüzüne yükselirken isleyen çocuklarımız çok mutlu oldu.
“BİRİCİK EVLADIM ALİ UTKU YÜCEL’İN BAĞIŞLANAN ORGANLARI İLE 5 ÇOCUK HAYATA BAĞLANMIŞTI”
Yakın zamanda karaciğer nakli operasyonu geçirdiniz. Transplatasyon ișlemi nasıl gerceklesti? Okurlarımıza organ bağıșı ve kök hücre bağışı konusunda ne gibi çağrıda bulunursunuz?
Bir insanın, başka bir insanın hayatını kurtarabilme şansı bile vicdani olarak bireylere karşılıksız bir görev yüklediği bilinen gerçekliktir. Zamansızca aramızdan ayrılan biricik evladım Ali Utku Yücel’in bağışlanan organları ile 5 çocuk hayata bağlanmıştı. Bu çocukları gördüğümde çok büyük ikilem yaşadım. Bir tarafta zamansızca yitip giden evladımın ardında bıraktığı derin acı, diğer tarafta bağışlanan organları ile hayata tutunan çocukları görmenin huzuru vardı. Doğum ve ölüm arasında ince bir çizgi vardır ve buna “Hayat Çizgisi” deriz. Hepimiz bu hayatı yaşayıp giderken önceliklerimiz vardır, olmalı da. Ancak bu bizim insan olduğumuz ve bizlerin yardımına ihtiyacı olan varlığını unutturmamalı. Ben birey olarak bunu yaşam felsefesi haline getirdim. Bu maksat ile hem evladımın adını yaşatmak hem de hastanelerde her gün ölüme bir adım daha yaklaşan organ bağışı ve kök hücre bağışı bekleyen hastalara dikkat çekmek amacı ile 2014 yılında Mavi Çocuk Utku Umut Işıkları Derneğini kurduk. Kök hücre ve organ bağışı konusunda toplumsal bilinci arttırmak amacı ile sosyal sorumluluk çalışmaları düzenledik. Bu çalışmalardan dolayı da nakil bekleyen hastaların umut ışığı haline geldik. Nakil bekleyen hastalar bizlere ulaşıyor ve yardım talebinde bulunuyorlar. Ülkemizde kadavradan organ bağışlarının yetersiz olmasından dolayı da nakil bekleyen hastaların tek çaresi canlı vericili organ bağışlarıdır. Maalesef ki çoğu zaman aile içerisinde bile uygun donör bulunamıyor ve hastalar akraba dışı nakil bekliyor. Benden yardım talep eden 3 hastaya gönüllü karaciğer vericisi oldum. Bunlardan ilki Antalya’da özel bir hastanede tedavi olan bir hastaydı ve hasta organ nakline 2 gün kala hayatını kaybetti. Daha sonra İstanbul' da bir hasta için gönüllü oldum. Ne güzel bir şanstır ki bu hastaya son an da kadavradan uygun karaciğer bulundu ve nakil gerçekleşti. Son olarak da Ankara’da bir hastaya gönüllü donör oldum. Ankara ‘da tedavi olan bir lösemili ailemizin trombosit kan ihtiyacı konusunda yardımcı olan birinin yakınının karaciğer nakli beklediğini ve durumunun her geçen gün kötüye gittiğini söyleyerek yardım talebinde bulundu. Hastanın kan grubunu sorduğum da B Rh pozitif olduğunu öğrenince hemen gönüllü karaciğer verisi olabileceğimi söyledim. Daha hastanın adını ve yaşını dahi sormadım. Hasta yakınları ile irtibatlandım ve canlı verici olmak için gönüllü olduğumu söyledim ve zaman kaybetmeden hastanın tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi İbn i Sina Hastanesi Organ Nakli Koordinatörlüğüne giderek hastaya gönüllü karaciğer verisi olduğumu bildirmekle çeşitli testlere başladık. Burada ki görevli hekimler hiç tanımadığım bir hastaya özellikle pandemi sürecinde gönüllü olmamdan dolayı şaşırdılar. Testler yapılırken gerek sağlık personeli ve gerekse doktorlar çok ilgili davrandılar. Kendilerine buradan da bir kez daha teşekkür ediyorum. Nihayet tüm testler tamamlandı hasta ile tam uyum sağlandığını öğrendik. Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Organ Nakli Etik Kurulunun onayının ardından transplatasyon hazırlıklarına başladık. Organ nakli için Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi Organ Nakli Servisine yatış yaptım ve ertesi gün sabah 05.00 da başlayan ve yaklaşık 18 saat süren başarılı şekilde transplatasyon gerçekleştirildi. Gözümü açtığımda ameliyatı yapan tüm ekip karşımdaydı. Doktorlar; “Organ nakli başarılı geçti. Ameliyat sonrası hiç tanımadığınız bir hastaya gönüllü karaciğer vericisi olduğunuz için sizi alkışlarla uğurladık. Cesaretiniz ve bir insanın hayatını kurtarmanızdan dolayı sizi bir kez daha alkışlıyor, saygıyla eğiliyoruz” diyerek alkışlamaları tarifi zor gurur ve huzur verdi. Ameliyattan bir hafta sonra taburcu olarak Adana’da ki evime geldim. Adana’ da lösemi hastası çocuklarımız ve ailelerinin karşılaması çok büyük moral verdi. Organ naklini yapan doktorların alkışlamasını ve lösemi hastası çocukların karşılamasını hayatım boyunca unutmayacağım.. İtiraf etmem gerekirse gönlüm hasta bir çocuk ile uyum sağlanmaktı. Fakat organ nakli bekleyen hastaların ve yakınlarının yaşadığı çaresizliği gördüğümden dolayı kararımdan vaz geçmedim. İstedim ki oğluma, yıldızlar ülkesinin mavi yürekli çocuğu Ali Utku’ma yakışan bir baba olabilmek. İnşallah oğluma yakışan bir baba olmuşumdur.
Pandeminin ilk zamanlarında kan kök hücre ve organ bağıșının da azaldığı bilgisi geçiyordu sizin gözlemleriniz nelerdir? Pandemi sürecinde organ bağıșında bulundunuz size herhangi bir dezavantajı oldu mu?
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid pandemisi yeni hayat umudunu tüketti. Corona Virüsü sağlını, bir çok hasta grubunu olumsuz etkilerken organ bağışlarında ve kök hücre bağışlarında da olumsuz sonuçlara neden oldu. Pandemi nedeniyle yoğun bakımlardaki yatakların bir bölümü corona virüsü hastalarına ayrılması, beyin ölümü tespit edilen ve ailesi tarafından organ bağışlayanların corona virüsü taşımadığını iki kez negatif test sonucuyla kanıtlamanın bağışların düşmesine sebep olduğu kanısındayım. İstatiksel olarak bakıldığında her gün listelerde organ nakli bekleyen hastalardan yaklaşık 30’u, ilik nakli bekleyen hastalardan da 10’u hayatını kaybediyor. Bu hastaların her birinin ayrı hikayeleri, aileleri, arkadaşları, meslekleri kısacası her birinin insan olduğunu unutmamak gerekiyor. Pandemi kök hücre ve kan bağışı yapmaya engel değil iken insanlar bu hastaları bir bakıma görmezden geldi. Normal süreçte bile zaten yetersiz olan bağışlar Corona salgını ile birlikte adeta durma noktasına geldi. Kızılay’ın kan stokları dahi tükendi. Elbette bu duruma kayıtsız kalamazdık. Özellikle sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde kan bağışı yapacak kişileri özel izin ile evlerinden alarak kan alma merkezlerine götürerek lösemi hastası çocuklar için hayati öneme sahip trombosit kan ihtiyacının giderilmesini sağlamaya çalıştık. Kan, kök hücre ve organ bağışı yapma konusunda insanların çekincelerini anlayabiliyorum. Bulaş riskinden kaygılanıyorlar ancak kaygıya ve endişeye hiç gerek yok. Kan merkezlerinde olağanüstü hijyen tedbirleri alınıyor. Covid hastalarının tedavilerinde çok büyük öneme sahip plazma alımı sırasında bu tedbirler görüldü. Ayrıca Türk Kızılay’ı hastaların plazma ihtiyacı konusunda ki kriz yönetimi çok başarılı oldu. İnsanlar kaygılanmamalı ve nakil bekleyen lösemi hastaları için kan ve kök hücre bağışında bulunmalı. Sağlın sürecinde kök hücre bağışının yapılamaması onlarca lösemi hastası çocuğun hayatına mal oldu. Daha geçen hafta 3 yaşında ki lösemi hastası bir çocuğumuzu yitirdik. Oysa o çocuğumuzun ailesinin ve sevenlerinin hayalleri vardı, umutları vardı. Kök hücre bağışı yapan bir süper kahraman çıkacak ve evlatlarının hayatını kurtaracaktı. Ama olmadı. Çıkmadı o süper kahraman ve küçücük bir çocuk zamansızca cennete gitti. Salgının tüm yurtta zirve yaptığı günler de bir hastaya gönüllü karaciğer donörü oldum. Hastanelerin özellikle organ nakli ve onkoloji servislerinin zaten var olan hijyen koşulları için daha sıkı önlemler alınmıştı.
Mavi Çocuk Utku Umut Ișıkları Derneği Bașkanı olarak yeni çalıșma ve projeleriniz var mıdır?
Mavi Çocuk Utku Umut Işıkları Derneği olarak, sadece kök hücre ve organ bağışı konusunda toplumsal bilinci arttıracak çalışmalar ile sınırlı kalmıyoruz. Sokakta çalışan çocuklar, yaşlılar, kadınlar, engelli bireyler ve sokaklarda yaşam mücadelesi veren evsiz vatandaşlarımıza yönelikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Pandemi sürecinde evinden çıkamayan hastaların, lösemi hastası ailelerimizin ve yaşlı büyüklerimizin dışarıda ki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Adana Bisiklet ve Doğa Sporları Derneği ile bisikletli birimler oluşturduk. Yaklaşık 8 yıldan bu yana ‘Bir Kase Tebessüm’ mottosuyla sokaklarda yaşam mücadelesi veren evsiz vatandaşlarımıza Kasım ayının ilk haftasından Mart ayının son haftasına kadar her akşam sıcak çorba ve yemek ikramı yapıyorduk. Gönüllülerimiz evlerinde pişirmiş oldukları yemekleri evsizlerin barınak yaptığı yerlere giderek ikram etti. Pandemi süreci ile birlikte onlar da çok büyük sıkıntı yaşadılar. Mümkün olduğunca onlara yardımcı olmaya çalıştık. Evsizlerin barınma ihtiyacının karşılanması yönünde ki girişimlerimize Seyhan İlçe Belediyesi destek verdi. Evsiz vatandaşlarımızın Mayıs ayına kadar geçici barınma ihtiyaçları sağlandı. Evsiz arkadaşlarımızın ilk önce covid testleri ve sağlık taramaları yapıldı. Daha sonra kişisel öz bakımları yapılarak otele yerleştirildi. Artık günde 3 öğün yemekleri veriliyor ve daha insani ortamda barınıyorlar. Evsizlerimizi normal hayata adapte olabilmeleri için de programlar yaptık. Hafta sonları sokak canlarını beslemeye çıktık. Seyhan nehri kıyısında martılara ve ördeklere, ekmek atmaları morallerini yükseltti. Onlara özel tiyatro gösterimleri yapıldı tabi tüm bunları yaparken de pandemi kurallarına göre hareket ettik. Ailesi ile sorun yaşayarak evsiz kalan bazı arkadaşlarımızın aileleri ile temasa geçtik onları bir araya getirdik. Onlar artık eskisi gibi aileleriyle sıcak yuvalarında mutlular. Bazı evsiz arkadaşlarımıza da Adana içinde veya Adana dışındaki gönüllülerimizin destekleri ile iş imkanı sağladık. Halen evsizler evimizde 5 kadın, 2 çocuk olmak üzere 38 kişinin barınması sağlanıyor. Önümüzde ki günlerde çocukları ile kalan annelere ev kiralayacağız. Çocukların okul kayıtları yapılarak eğitim görmelerini sağlamaya çalışacağız. Burada da hayırseverlerin ve gönüllülerimizin desteğine ihtiyacımız olacak.
Pandemi sebebiyle ara vermek zorun da kaldığım Her Pedal Bir Umut Bisiklet turuma bu yaz yeniden başlamayı planlıyorum. Yeni rotam, kahramanlık destanının yazıldığı yer olan Çanakkale olacak. Bu turum da başka bir amacı daha ekledim. Adanamızın her ilçesinden toprak, fidan ve bayrak da taşıyacağım. Çanakkale de bulunan Adana Bayırı şehitliğine beraberim de götüreceğim toprağı ecdadımızın mezarları ile buluşturacağım. Atalarımızın, ata toprağı ile buluşturup fidanlarımızı da burada ki şehitliğe ekmeyi planlıyorum. Ağaçlar her çiçek açtığında, portakal çiçeği kokusu saracak şehitliğimizi. Yine daha önce yapmış olduğum bisiklet turlarım da olduğu gibi rota üzerinde bulunan şehirler de kök hücre ve organ bağışı kampanyaları düzenleyip, hastane ziyaretleri ile çocuklara hediyeler takdim edeceğim. Bu yıl ayrıca organ nakli ile hayata bağlanan hastalardan ve organ bağışı yapan donörlerden bisiklet grubu oluşturarak organ bağışı konusunda toplumsal bilinci arttıracak bisiklet turları düzenleyeceğiz. Bu sayede hem nakil olan hastaları spor ile hayata bağlayacağız, hem de kendileri gibi organ nakli bekleyen hastaların da bir an önce uygun donör bulabilmesine katkı sağlamış olacağız.
Son olarak okurlarımıza vermek istediğiniz herhangi bir mesaj var mıdır?
Kök hücre ve organ -kemik iliği nakli bekleyen binlerce hastanın hayatını kurtarmanın önemli yolu kök hücre (kemik iliği) ve organ bağışıdır. Bir insanın başka bir insanın hayatını kurtarabilme şansı bile, vicdanı olarak bireylere karşılıksız bir görev yüklediği de bilinmesi gereken gerçekliktir. Başta lösemi olmak üzere çeşitli kan hastalıklarının tedavisinde kök hücre nakli ile hastaların büyük oranda iyileşmeleri sağlanmaktadır. Ancak şu an Türkiye başta olmakla çoğu ülkede uygun verici (donör) bulunamadığından her yıl yüzlerce hasta ya hayatını kaybediyor ya da ömrünü hastanede geçirmek zorunda kalıyor. Bu zor durumda bizlere de yardım etmek payı düşüyor. Çok basit yöntemlerle sizler de kök hücre bağışı yaparak hayat kurtarabilirsiniz. Belki bizim böyle bir hastalığımız yok ama şu anda bu hastalıkla savaşan insanlara ve gelecekte bu hastalıkla mücadele etmek zorunda kalacak kişilere yardım etmek zorundayız. Kök hücre ve organ bağışı konusunda, tüm insanların birbirine muhtaç olduğu gerçeğini asla unutmamız gerekiyor. Bu anlamda bizler de Mavi Çocuk Utku Umut Işıkları Derneği olarak, Kızılay ile düzenli olarak gerçekleştirdiğimiz kan bağışı kampanyaları kapsamında, toplumsal farkındalığı artırmayı ve üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmeyi amaçlıyoruz. Yapılan tüm bu bağışlar, yaşam mücadelesi veren hastalarımıza umut ışığı olacaktır. Herkesin bu sorumluluk anlayışıyla hareket ederek, kök hücre bağışı konusunda duyarlı olması gerekiyor.
Son yıllarda yapılan çalışmalar hemen tüm kanser türlerinde süreklilik sergileyen bir artış görüldüğünü ortaya koyuyor. Akut lösemi de bu artıştan payını alan hastalıklar arasında. Bunda en önemli etkenler sanayi atıkları nedeniyle hava ve suyun kirlenmesi, kullanımı her geçen gün artan elektronik aletler nedeniyle dünyanın önemli bir bölümünü etkisi altına alan elektromanyetik kirlenme, radyasyon, nükleer atıklar, tarım ilaçlarının (özellikle pestisitlerin) bilinçsiz ve denetimsiz kullanılması ve bazı virüs hastalıkları olarak sayılıyor. Çok sayıda organ nakli bekleyen hastamız var. Ama maalesef ki yeterli sayıda bağışçımız yok. Öncelikle organ nakli nedir? Görev yapmayacak kadar hasta bir organın, yenisi ve sağlamı ile değiştirilmesi işlemine ‘Organ Nakli’ denir. Ülkemizde çok sayıda böbrek nakli bekleyen hasta var Toplumu bilinçlendirmek ve kamuoyunun dikkatini çekmek adına hazırlanmış projeler için en elverişli iklim yaratılabilir. Organ bağışı konusunda toplumsal bilincin artması için farkındalık çalışmalarının yapılması umudunu kaybedenlere umut olacaktır. Organ nakli bekleyen yüz binlerce insanın umudunu yeşertmek adına umut olacağı mesajını topluma vererek, sağlıklarına kavuşmak için nakil sıra ve şanslarını bekleyen diğer umut nöbetindeki hastalara moral kazandırmak ve umudunu kaybeden hastalara umut olmaktır.
(Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER)
