Rota Virüsünden tek korunma yolu ‘Aşı’

ROTA VİRÜSÜ NEDİR? 3 ay ile 5-6 yaş arası çocukların neredeyse tamamına yakınının en az bir kere yakalandığı rota hastalığına neden olan virüstür. BELİRTİLERİ NELERDİR? Rota virüsünün başlıca belirtileri genellikle 48 saatten az süren kuluçka dönemini izleyen ateş, kusma ile başlar. Yani virüsün vücuda bulaşmasından 12 saat ile 2 gün arasında değişen zaman diliminde başlıyor. Devamında ise çocukta sık, sulu, özellikle çok kötü kokulu kansız ishal başlayabilir. Çocukta başlayan ishal 5 ila 7 gün arasında devam edebilir. Özellikle süt çocuklarında kusma, ishalin neden olduğu dehidratasyon gelişebilir. Halsizlik de rota virüsünde sıkça görülen belirtileri oluşturmaktadır. Bu durum bağışıklık sistemi yetersiz olan çocuklarda hastalık daha uzun ve ağır seyir gösterir. Rota virüsü ciddi tablolara yol açabildiği için ebeveynlerin bu belirtiler geliştiğinde zaman kaybetmeden hekime başvurmaları yaşamsal önem taşıyor. ROTA VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR? Esasında rota virüsü ortaya çıktığı anda kişinin vücuduna girmiş bir virüs değildir. Şöyle ki rota virüsü ishalin ortaya çıkmasından önceki günlerde de dışkıda bol miktarda bulunur. Bulaşma ise dışkı ile kontamine (bulaşık) su ve gıdalarla olur. Yani rota virüsü enfeksiyonunun en sık görülen bulaşma şekli, hasta kişiyle direkt veya indirekt temas ile oluşmaktadır. Virüsün bulaştığı yerler ise özellikle kreş, bakımevleri ve çocuk hastaneleridir. Ve buralarda salgınlar da görülebilir. Bunun yanı sıra virüs solunum yoluyla da bulaşabiliyor. Aile içi yayılım sıktır. Virüsün bulaşma alanı çok geniştir. Hasta çocuğun kullandığı tuvaletlerden, oyuncaklardan veya dokunduğu yerlerden de geçebilmektedir. Bundan dolayı rota virüsü kreşe giden çocuklarda önemli bir enfeksiyon nedenini oluşturmaktadır. KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR? Rota virüsünden korunma yöntemlerinin başında genel hijyen gelmektedir. El temizliği, suların kaynatılması gibi önlemler virüsün bulaşmasını azaltır. El yıkama, enfekte vakaların izolasyonu, hastanelerde hastane kaynaklı ishali önlemede yardımcıdır. İyileşme dönemi de dahil virüsün (yakınmaların ortaya çıkışından 10 - 12 gün sonrasına kadar) dışkı ile atımı unutulmamalıdır.   “ ROTA VİRÜSÜ TEDAVİSİNDE BOL SU VERİN” Rota virüsünde tedavinin başlıca amacı; kusma, ishale bağlı ortaya çıkabilecek dehidratasyonun önlenmesidir. Tedavi sürecinde kusma önleyici, ishali önleyici ilaçların tedavide yararı yoktur. Çocuğun beslenmesi devam ettirilmelidir, mümkünse sık aralarla azar azar beslenme yapılmalıdır. Bu süreç içerisinde az yağlı gıdalar tercih edilmeli, özellikle anne sütü ile beslenme kesilmemelidir. Çünkü anne sütü çocuğun bağışıklık sistemini güçlendirecektir. Anne sütü ile yeni doğan bebekler ve 3 ayın altındaki çocuklar anneden geçen antikorlar aracılığı ile enfeksiyondan korunurlar, hastalığı daha hafif geçirebilirler. Rota virüsü enfeksiyonunda ebeveynlerin dikkat etmeleri gereken noktalar şöyle sıralanabilir:

• Tedavide en önemli nokta, kaybedilen vücut sıvının yerine konması. Bu nedenle çocuğunuzun bol bol sıvı almasına özen gösterin.
• Evinizde tüm yüzeyleri sık sık sabun ve suyla temizleyin.
• Çocuğunuzun elini sık sık, en az 20 saniye yıkayın.
• İshali azaltan bir diyet uygulayın. Örneğin; patates-havuç-pirinçli gıdalar, yoğurt, muz yedirin. İshali artıran, yağlı-şekerli gıdalar, süt ve yumurtayı azaltın. Bebeğiniz devam sütü alıyorsa, ishal maması denilen özel devam sütü kullanabilirsiniz.

“SIVI KAYBI GİDERİLMELİDİR” “Rota virüsü vücuda girdikten sonra ve hastalık etkisini göstermeye başladıktan sonra vücutta su kaybı artmaktadır. Vücuttaki su kaybı giderilmezse enfeksiyon oldukça ağır tablolar oluşturabilmekte. Bunun nedeni ise bu yaş grubundaki çocukların hem bağışıklık sistemlerinin daha zayıf olması, hem de ishal ve kusma ile oluşan sıvı kaybını daha zor tolere edebilmeleridir. Bu dönem çocuklarda vücutta kaybolan sıvı alımı yerine konmazsa ölüme kadar giden sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.” ROTA VİRÜSÜ AŞISINI ÖNERİYOR MUSUNUZ? Ben genelde aşıları öneren, aşı dostu bir hekimim. Artık rota virüsü için de aşılar üretilmiştir ve bu sayede çocuk virüsten korunabilmektedir. Çünkü rota virüsü enfeksiyonunun spesifik bir tedavisi bulunmamaktadır. Rota virüsü enfeksiyonunda antibiyotik tedavisi etkisiz olmakta ve genellikle hastanede 2-5 gün arasında yatış gerektirmektedir. Çoğunlukla ağızdan veya damar yolundan sıvı veriliyorken, bu tedavi sıvı kaybını önlemek ve düzeltmek amacıyla uygulanmaktadır. Anne sütüyle beslenen çocuklarda ise hastalığın daha hafif geçtiği bildirilmekte, dolayısıyla emzirme dönemindeki bebeklerin anne sütüyle beslenmelerine devam etmelerinin çok önemli olduğu hekimler tarafından sık sık tekrar edilmektedir. Bütün bunları izah etmişken özetle rota virüsünden korunmanın tek yolu ise aşıdır. Çünkü aşılar rota virüsü enfeksiyonundan çocukları tam olarak korumaktadır. ROTA VİRÜSÜ AŞISI NE ZAMAN YAPILIR? 2 ayın üzerindeki bebeklere, ilk dozu 3. aydan önce başlanmak koşulu ile ağız yolu ile 2 ya da 3 doz olarak uygulanabilmektedir. Şunu da belirtmekte gerekir ki rota virüsünün aşısı henüz SGK tarafından karşılanmaktadır. Aşı ödenmediğinden dolayı aşının ücretini ebeveynler kendisi ödemektedir. SON OLARAK ANNELERE ÖNERİLERİNİZ NELERDİR? Sizin aracılığınız ile annelere önerim şu olacaktır: Rota virüsü enfeksiyonu geçiren çocuklarını anneler kusma ve ishal açısından sıkı takip etmeleri gerektiğidir. bu takip esnasından çocukta kusma ve ishal olduğu kadar gözyaşının olmaması, ağız kuruluğu, devamlı susuzluk hissi var ise vakit kaybetmeden çocuk bir hekime muayene ettirilmelidir. (Türkan ÇATAL YILDIZ)