Son günlerde gündemden düşmeyen ve sıkça konuşulan ''KONKORDATO'' ÇARE Mİ?

1.Konkordato nedir? Konkordato, elinde olmayan nedenlerle, işleri sekteye uğramış, mali durumu bozulmuş olan dürüst ve iyi niyetli borçluları korumak amacıyla getirilmiş bir hukuki kurumdur. Konkordato kurumu ile iflasa tabi borçlular bakımından iflasın önüne geçilmektedir. Konkordato kurumu ile borçlunun alacaklılarla borçları hususunda yeni bir anlaşma yoluna gitmesi ve bu sayede borçlarını ödeyebilmesi için imkân tanınmaktadır. Bu doğrultuda, “Konkordato, borçlu iflasın eşiğine geldiği zaman, alacaklılarıyla anlaşarak ve bu anlaşmanın mahkeme tarafından onaylanmasıyla ilan edilir” şeklinde özetlenebilir. ''TALEBİN KABULÜ BAKIMINDAN ÖNEMLİ BİR KOŞUL DA, KONKORDATO TALEBİYLE BİRLİKTE SUNULAN MALİ TABLOLARIN TARİHİDİR'' 2.Konkordato başvurusu nereye, nasıl yapılır? Konkordato başvurusu, iflasa tabi olan borçlu için yani gerçek ve tüzel kişi tacirler ile Türk Ticaret Kanunu ve Özel Kanunlar ile iflasa tabi kılınmış borçlular bakımından borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine, iflasa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesine, gerekli harç ve giderlerin yatırılması ve talebe eklenmesi gereken belgelerin sunulması suretiyle yapılır. Borçlu konkordato talebinde bulunurken, borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesini sunar. Buna ilaveten, borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanunun'a göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun mali durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler de sunulur. Ayrıca, alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste, Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo, Sermaye Piyasası Kurulu veya Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanakları da talebe eklenir. Finansal analiz rapor ve dayanakları bakımından kanunumuz bir istisna öngörmüştür. Bu şart 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi kapsamında küçük işletmeler bakımından uygulanmayacaktır. Talebin kabulü bakımından önemli bir koşul da, konkordato talebiyle birlikte sunulan mali tabloların tarihidir. Şöyle ki, bu belgelerin başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün öncesine ilişkin olması gereklidir. Elbette, borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır. ''DAHA ÇOK BORÇLU TARAFINDAN BAŞVURULDUĞUNU GÖRÜYORUZ'' 3.Kimler konkordato başvurusunda bulunabilir? Borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir. Uygulamada ve özellikle son dönemde basına da yansıyan haberlerden sıklıkla gördüğümüz üzere, ziyadesiyle borçlu tarafından başvurulmakla birlikte, iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir. Ancak belirttiğim gibi, daha çok borçlu tarafından başvurulduğunu görüyoruz. 4.Konkordato süreci nasıl işler? Borçlunun konkordato talebi üzerine mahkeme, ayrıntılı olarak bahsettiğim belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde öncelikle geçici mühlet kararı verir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır. Örneğin, borçlunun mal varlığının muhafazasını sağlamak adına, borçlu rehin tesis edemeyecek, kefil olamayacak, taşınmaz devri yapamayacak veya karşılıksız kazandırmalarda bulunamayacaktır. Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edildiği durumlarda, konkordato talebine değindiğim belgelerin alacaklı tarafından eklenebilmesi elbette mümkün olmayacağından, bu belge ve kayıtların mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması halinde geçici mühlet kararı verilecektir. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması halinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir. Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte bir geçici konkordato komiseri görevlendirir. Geçici mühletin mahkeme kararıyla kesin mühlete dönüşmesi halinde geçici konkordato komiseri, konkordato komiseri olarak görevini sürdürecektir. Kesin mühlet hakkında bir karar verilebilmesi için, mahkeme borçluyu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar ve mahkemece gerekli görülürse, beyanı alınmak üzere duruşmada hazır bulunur. Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün görülmesi halinde borçluya 1 yıllık kesin mühlet verilir. Dosyayı teslim alan komiser kesin mühlet içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade eder. Komiser, görevlendirilmesini takiben borçlunun mevcut malvarlığının bir defterini yapar ve mallar için kıymet takdiri yapar. Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunur. Alacaklılar toplantısı için alacaklıları ilan yoluyla davet eder. Alacaklılar toplantısına komiser başkanlık eder ve borçlunun durumu hakkında bir rapor verir. Borçlu da bu toplantıya katılmak zorundadır. toplantıda konkordato projesi oylanır. Komiser, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi eder. Komiserin gerekçeli raporunu ve dosyayı tevdi alan mahkeme, konkordato hakkında karar vermek üzere yargılamaya başlar. Yargılamanın tamamlanmasıyla mahkeme konkordato talebinin kabulüne yani konkordatonun tasdikine ya da reddine karar verir. Talebi reddetmesi halinde, iflasa tabi şahıslar söz konusu ve iflas şartlar oluşmuş ise mahkeme re’sen iflasa da karar verecektir. ''TEMELDE İYİ NİYETLİ VE DÜRÜST BORÇLUNUN KORUNMASI AMAÇLANMIŞTIR'' 5.Konkordato neden ilan edilir? Borçlunun ne işine yarar? Malvarlığına ne olur? Tüzel kişi tacirler yani ticaret şirketleri başta olmak üzere borçlular bakımından temel sebep, itibarın korunmasıdır. İflas aşamasına gelindiğinin ve borçların ödenememesi tehlikesi netleştiğinde, tacirler alacaklılarca iflas talebinde bulunulması ve iflasının istenmesi riskiyle karşı karşıyadır. Bu durum elbette piyasada ciddi bir itibar kaybına yol açacak, ticari güven sarsılacak, ödeme sıkıntısına kredi kullanma güçlüğü ya da halka açık şirketler bakımından hisse değerlerinin düşmesi gibi hususlar eklenecektir. Bütün bunlarla mücadele etmek yerine, iyi niyet ve dürüstlük ön planda olmak kaydıyla ki zaten temelde iyi niyetli ve dürüst borçlunun korunması amaçlanmıştır, konkordato kurumu ile iflasın önüne geçilmekte, borçlu, alacaklıların da rıza ve hatta desteğiyle(çünkü az önce de değindiğimiz gibi alacaklılar da bir kısım fedakarlıklarda bulunmaktadır)ayakta durmaya devam etmektedir. Borçlu bakımından bir faydası da, faaliyetlerini sürdürmesidir. Yani ekonomik mahvı ile birlikte faaliyetten çekilmesi gibi bir durum yerine, faaliyetini sürdürmeye bir anlamda “yaşamaya” devam etmektedir. Anlaşma esnasında karşılıklı olarak fedakârlık yapıldığına da değinmekte fayda var. Yani alacaklılar da bir kısım alacaklarından vazgeçerek alabilecekleri kadarına razı gelmekte ya da yeni bir vade vermek suretiyle anlaşılmaktadır. Borçlunun borcun tamamını ödemeye zorlanması halinde malvarlığı borçları ödemeye yetmeyeceğinden, konkordato sayesinde hem alacaklılar belli bir oranda tatmin olmuş olacak hem de borçlu anlaşılan oran üzerinden borcunu ödeyerek borcundan kurtulmuş olacaktır. Yani alacaklının alacağını hiç alamaması ve borçlunun ekonomik olarak mahvı yerine, tarafların anlaşması ve bu anlaşmanın onaylanmasıyla hem alacaklıların anlaşılan orandaki alacaklarını tahsil edebilmesi hem de borçlunun borcundan kurtulması sağlanmış olacaktır. Az önce de değindiğim gibi konkordato sürecinde borçlunun malvarlığı koruma altındadır. Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkeme mühlet kararı verirken veya mühlet içinde, bazı işlemlerin geçerli olarak ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verebilir. Bu süreçte borçlu borçlu, mahkemenin izni dışında mühlet kararından itibaren rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Aksi halde yapılan işlemler hükümsüzdür. Borçlu bu hükme yahut komiserin ihtarlarına aykırı davranırsa mahkeme, borçlunun malları üzerindeki tasarruf yetkisini kaldırabilir veya 292 nci madde çerçevesinde karar verir. (Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER)