Ticaret Bakanlığı, 7 Ekim 2023'te başlayan İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları sonrası, Türkiye'nin İsrail ile olan ticaretini nasıl durdurduğunu kronolojik olarak açıklayan bir bilgi notu yayımlamıştır. Bu not, hem Türkiye'nin aldığı tedbirleri hem de kamuoyunda dolaşan yanlış bilgilere karşı verilen yanıtları kapsamaktadır. İşte bu süreçle ilgili önemli noktalar:
İlk Tedbirler (9 Nisan 2024): İsrail'in saldırıları devam ederken, Türkiye, 9 Nisan 2024 itibariyle 54 kategoriye ait 1.019 ürünün ihracatını İsrail'e kısıtlamıştır. Bu, ticaretin ilk aşamasında yaklaşık %32 oranında bir azalmayı ifade etmektedir.
Tam Ticaret Durdurma (2 Mayıs 2024): Türkiye, 2 Mayıs 2024 itibariyle tüm ithalat ve ihracat işlemlerini İsrail ile durdurmuştur. Bu karar, 2023'te yaklaşık 9,5 milyar dolar olan dış ticaretten feragat edilmesi anlamına gelmiştir.
Serbest Ticaret Anlaşması (STA): Türkiye ve İsrail arasında 1996'da imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması'nın, İsrail'in saldırılarını durdurup Filistin'e yardım akışına izin verene kadar fiilen uygulanmadığı ifade edilmiştir.
Filistin'e Yardım: Türkiye, Filistin’e yapılan yardımların denetimini sıkı bir şekilde yapmaktadır. Türkiye’den Filistin’e gönderilen malların %98’inin, İsrail'in kontrolündeki Hayfa ve Aşdod limanlarından geçmek zorunda olduğu belirtilmiştir. Filistin'e gönderilecek her ürün için Filistinli ithalatçılar ve Türkiye'deki yetkili makamlar tarafından teyit edilmesi gerekmektedir.
Yanlış İddialara Cevaplar:
İsrail’e Petrol ve Jet Yakıtı İhracatı: İsrail'e yönelik herhangi bir petrol veya jet yakıtı sevkiyatının yapılmadığı, dolayısıyla bu konuda yapılan iddiaların asılsız olduğu vurgulanmıştır.
Askeri Ürün İhracatı: Türkiye, 7 Ekim 2023 öncesi bile, İsrail’e askeri amaçlı ürün veya hizmet satışına izin vermemiştir.
Filistin’e Ürün Gönderimi: Türkiye'nin Filistin'e yönelik gönderdiği ürünler yalnızca Filistinli ithalatçılar tarafından alınmakta ve bu ürünlerin varış noktası, Filistin olarak teyit edilmeden gönderilmesine izin verilmemektedir.
Ticaretin Devam Etmesi İddiaları: 2 Mayıs 2024'ten sonra İsrail ile herhangi bir ticaret yapılmadığı, TÜİK verilerinde de buna dair bir kayda rastlanmadığı belirtilmiştir.
Bu süreçte Türkiye'nin aldığı tedbirler, İsrail'in askeri faaliyetlerine karşı bir tepki olarak şekillenmiş ve Filistin'e yönelik yardımların engellenmemesi için çeşitli önlemler alınmıştır.