İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği, Türkiye’nin 2020’den bu yana yenilenebilir enerji kaynaklarına ciddi anlamda yatırım yaptığını belirterek, “80 ülkede 2 bin 400 termik santral var, 39 ülke termikten çıkış sözü verdi, 750 termik santral kapanacak” bilgisini veriyor.
Bartın Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Alkan Üstün ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Bahattin Cizreli’nin hazırlamış olduğu “Kömürden Çıkış Tartışmaları Ekseninde Çayırhan Mahallesi ve Adil Dönüşüm Araştırma Raporu”nun sonuçları ortaya çıktı. İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (İDPAD) koordinasyonunda yapılan çalışmayla ilgili Başkan Yardımcısı Dr. Alkan Üstün bilgi verdi.
Nallıhan özeline gelmeden Üstün’ün genele ilişkin verdiği bilgilere bakalım. Bugün 80 ülkede 2 bin 400 civarı termik santral var. Bunların yarısı Çin’de. BM İkim Değişikliği Konferansı COP26’da 39 ülke kömürden çıkış için söz verdi. 2030’a kadar kapanacağı öngörülen termik santral sayısı 750. AB bu konuda başı çekiyor.
Belçika, Avusturya, İsveç ve Portekiz kömürü elektrik üretiminde tamamen bırakmış durumdalar. Türkiye’de 2020’den bu yana yenilenebilir enerji kaynaklarına ciddi bir yatırım söz konusu özellikle GES’lerde ciddi bir yatırım var. Ama henüz istenilen seviyeye ulaşılmadı. Yine de bu alanda yapılan çalışmalar önemli.
Üstün raporda “Türkiye’deki hem ekonomik hem de kültürel olarak kömüre bağımlı yerleşim alanları yakın gelecekte oluşması muhtemel bir fosil yakıtlardan çıkış sürecine hazırlıklı mıdır?” sorusuna cevap aradıklarını söylüyor.
Nallıhan özeline baktığımızda Üstün, Çayırhan Mahallesi’nin nüfusunun 8.600 olmakla beraber güncel olarak linyit madeninde 1.700, termik santralde ise 700 kişinin çalıştığını belirtiyor. Üstün, şu bilgileri veriyor:
“Çalışanların aileleri de hesaba katıldığında mahallenin önemli bir kısmının doğrudan karbon yoğun sektörlerden geçimini sağladığı anlaşılmaktadır. Soma faciasından sonra maden çalışanlarına asgari ücretin 2 katından az ödenemiyor. 12-13 bin lira civarı şu anda ücret alıyorlar. Dolayısıyla iyi bir ücret ve bu geliri kaybetmek istemiyorlar. Bunun için termik sonrası ekonomik ve sosyal dönüşüme ilişkin hazırlıklar iyi çalışılmalı.”
Üstün, olası kömürden çıkış sürecinde bölgenin kömüre bağımlı yapısı dikkate alınarak geçiş sürecinin yalnız Çayırhan’ı değil, Nallıhan ve Beypazarı’nı da etkileyeceğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini de ifade ediyor. Üstün, çevre dostu yeşil ekonomiye geçiş planının basamaklarının dikkatlice tasarlanması için gerekli adımların atılması gerektiğini söylüyor.