Haber: Türkan ÇATAL YILDIZ
Kitap okumak isteyen fakat maddi imkansızlıktan dolayı kitap okuyamayanlar için askıda kitap kampanyasını başlatan Yerdeniz Kitapçısı ile kampanyalarına ilişkin konuştuk. Yerdeniz Kitapçısı çevirmen Nuray Önoğlu ve şair Ergun Tavlan tarafından İzmir Alsancak’ta beraber işletiliyor. Askıda kitap kampanyası ile birçok kitapsever kitaplarla buluştu. Sorularımızı yanıtlayan Nuray Önoğlu, "Geçen on bir ay boyunca yüzlerce kitabı öğrenci ve dar gelirli okurlara ulaştırdık. Hapishaneden kitap talebinde bulunan bazı mahkumlara kitap gönderdik. Halen askıda çok sayıda kitabımız var ve her gün birkaç kişi gelip askıdan kitap almaya devam ediyor” dedi.
Askıda kitap kampanyasının ne olduğuna dair konuşan Yerdeniz Kitapçısı işletmecisi Nuray Önoğlu, “Kitap fiyatları hızla yükseliyor ve yükselmeye de devam edecek gibi görünüyor. Kitap satışlarında kayda değer düşüş oldu. Okurlar artık daha az kitap alabiliyor, buna tanıklık ediyoruz. Beş kitap seçen okur, örneğin, fiyatlarını öğrendikten sonra üçünü bırakmak zorunda kalıyor. Askıya kitap bırakanlar azaldı ama hala askıda çok sayıda kitap var ve uygulama devam edecek gibi görünüyor” dedi.
Öncelikle kendinizden bahsedebilir misiniz?
Jeoloji mühendisliği eğitimi gördüm, Paleontolojide uzmanlaştım, emekli olduktan sonra kitap çevirmenliğine başladım, altı yıldan beridir çevirmenliğin yanı sıra kitapçı ve masal anlatıcısıyım. Okumayı, fotoğraf çekmeyi, yemek pişirmeyi ve seyahat etmeyi severim.
KAMPANYAYI BİR OKUR BAŞLATTI
Yerdeniz Kitapçısı olarak ‘Askıda Kitap’ uygulamasını başlattınız. Askıda kitap nedir?
Askıda kitap uygulamasını biz başlatmadık. Vehbi Yurdakurban adlı bir okur başlattı. 2021 yılbaşında beş üniversite öğrencisine benim Türkçeye çevirdiğim Edward Abbey’in Sabotaj Çetesi adlı kitabını armağan etmek istedi. Biz de sosyal medyadan askıda beş kitap var diye duyurduk. Aynı gün Yunus Erduran ve Tania Taşçıoğlu yazarak askıya kitap koymak istediklerini bildirdiler, onları da duyurduk. Daha sonra onlara başka okurlar katıldı ve kartopu gibi büyüdü. Geçen on bir ay boyunca yüzlerce kitabı öğrenci ve dar gelirli okurlara ulaştırdık. Hapishaneden kitap talebinde bulunan bazı mahkumlara kitap gönderdik. Halen askıda çok sayıda kitabımız var ve her gün birkaç kişi gelip askıdan kitap almaya devam ediyor.
Bu şekilde kaç okura ulaştınız, askıda şimdiye kadar ne kadar kitap birikti ve en çok bırakılan kitaplar hangileri oldu?
Böyle istatistikler tutmadık. Ama ulaştığımız okur sayısı yüzlerle ifade edilebilir. Askıya çok geniş bir yelpazede kitaplar bırakılıyor. En çok bırakılan ve talep edilenlerden ikisi Türklük Sözleşmesi ve Kurtlarla Koşan Kadınlar sanırım.
“BİZİM KİTAPÇIMIZIN ODAĞINDA EDEBİYAT VAR”
Siz ‘bağımsız kitapçı’ olduğunuzu ifade ediyorsunuz? Bu neyi ifade ediyor?
Biz bağımsız olduğumuzu iddia etmiyoruz. Bağımsız kitapçıyız; herhangi bir zincirin uzantısı, parçası değiliz. Belirli bir kitapçılık anlayışıyla bir kitapçı dükkanı işletiyoruz. Bizim kitapçımızın odağında edebiyat var. Edebiyatı iyi izliyor, okurumuza en iyi örneklerini sunmaya özen gösteriyoruz. Fakat aynı zamanda edebiyat kuramı, edebiyat eleştirisi, felsefe, araştırma inceleme, popüler bilim, kadın araştırmaları, çocuk kitapları, masal ve mitoloji gibi alanlara ait kitapları da özenle seçerek okurumuza sunuyoruz.
Son süreçte doların yükselmesi birçok ürünün de fiyatının artmasına neden oldu. Kitaplar bu fiyat artışından nasıl etkilendi? Bu durum askıda kitabı etkiledi mi?
Kitap fiyatları hızla yükseliyor ve yükselmeye de devam edecek gibi görünüyor. Kitap satışlarında kayda değer düşüş oldu. Okurlar artık daha az kitap alabiliyor, buna tanıklık ediyoruz. Beş kitap seçen okur, örneğin, fiyatlarını öğrendikten sonra üçünü bırakmak zorunda kalıyor. Askıya kitap bırakanlar azaldı ama hala askıda çok sayıda kitap var ve uygulama devam edecek gibi görünüyor. Memleketteki ekonomik durumun şöyle bir yansıması da oldu: Yurt dışında yaşayan okurla buradakilerle dayanışmak amacıyla askıya kitap koyuyor. Böyle en az birkaç kişi çıktı son aylarda.
Pandeminin askıda kitap uygulamasına nasıl bir etkisi oldu?
Belirli bir etkisi var mı emin değilim ama pandemide dayanışmanın gerekliliği, hatta zorunluluğu hepimizin daha iyi anladığı, deneyimlediği bir şey haline geldi. Askıya kitap koymak bu anlayışın, kavrayışın da bir yansıması belki.
Askıda kitap uygulaması başladığından beri düzenli olarak ayda bir gelip askıdan kitap alan gençler var. Ayrıca uygulamadan haberdar olmayan ve dükkana gelip kitap almak isteyen ama fiyatını görünce alamayacağını anlayıp vazgeçenlere de uygulamadan söz edip askıdan kitap veriyoruz. Öğrenciler birbirini haberdar ediyor. Uygulama devam ediyor. Çorbada tuzumuz olmasından memnunuz.
“ÇORBADA TUZUMUZ OLMASINDAN ÇOK MEMNUNUZ”
Askıda kitap uygulamasından dolayı nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?
Gözlerimizi yaşartan, bizi gönendiren geri dönüşler alıyoruz. Hem askıdan kitap alanlardan hem de askıya kitap koyanlardan. Kitaba gücü yetmediği için bırakıp gitmek isteyen okurların, kitabı askıdan verebileceğimizi söylediğimizde mutlu bir şaşkınlık yaşadıklarına defalarca şahit olduk. Askıdan kitap alanlar, teşekkürlerini katkı koyanlara iletmemizi sıkı sıkı tembihliyorlar. Askıya kitap koyanlar da böyle bir dayanışma olanağı bulmaktan memnuniyetlerini iletiyorlar. Biz de hem okurlarımızın bize duyduğu güven hem böyle zor bir dönemde bize ve dar gelirli okurlara verdikleri destek için müteşekkiriz. Çorbada tuzumuz olmasından da çok memnunuz.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mı?
Eşim Ergun Tavlan’la uzun yıllar ayrı ayrı hayalini kurduğumuz kitapçı dükkanını hayata geçirmiş olmaktan, birlikte Yerdeniz Kitapçısı’nı altı yıldır açık tutmayı başarmış olmaktan, başından beri hayal ettiğimiz türden bir kitapçılık yapmayı becerebilmiş olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Zaman zaman güçlükler çıksa, moralimizi bozan durumlar olsa da genel memnunuz. Yerdeniz Kitapçısı Alsancak’ta bir ara sokakta bulunan, iyi edebiyat meraklısı okura yönelik küçük bir kitapçı dükkanı. Ayrıca sosyal medya sayesinde çok daha geniş bir okur kitlesine ulaşıyor, onların iyi kitaplara ulaşması için de elimizden geleni yapıyoruz. Bağımsız kitapçıların bir ülkenin kültür hayatı için yaşamsal önemi var. Bunlardan birini kurduğumuz ve yaşattığımız için bahtiyarız.
