Günlük yaşamda hepimiz yarım kalan işler veya tamamlanmamış görevlerle karşılaşırız. Bu durum, zihnimizde bir takıntı haline gelebilir ve odaklanmamızı zorlaştırabilir. Psikoloji dünyasında bu fenomen, Zeigarnik etkisi olarak adlandırılır. Peki, Zeigarnik etkisi nedir ve bu durumdan kurtulmak mümkün müdür?
ZEİGARNİK ETKİSİ NEDİR?
Zeigarnik etkisi, Rus psikolog Bluma Zeigarnik tarafından keşfedilen bir fenomendir. Bu etki, tamamlanmamış işlerin veya görevlerin, tamamlanmış olanlara kıyasla zihinde daha fazla yer etmesi anlamına gelir. Örneğin, bir işi yarım bıraktığınızda, bu işin detayları zihninizde sürekli olarak döner ve bu durum, işi tamamlama motivasyonunuzu artırabilir.
HANGİ ALANLARDA GÖRÜLÜR?
*Sınavlara çalışırken konuları yarıda bırakmak
*Bir dizinin sezonunu tamamlamadan bırakmak
*Gönderilmeyen bir e-postanın akılda kalması
*Bitmemiş projelerin zihni sürekli meşgul etmesi
ZEİGARNİK ETKİSİ NASIL GEÇER
- Görevleri Küçük Parçalara Bölmek: Yapılacak işleri adım adım bölerek ilerlemek, tamamlanma hissi yaratır.
- Görevleri Yazılı Hale Getirmek: Aklınızdaki işleri not almak, zihinsel yükü azaltır.
- Tamamlanma Planı Oluşturmak: Yarım kalan işleri ne zaman ve nasıl tamamlayacağınıza dair bir plan yapmak, zihni rahatlatır.
- Farkındalık ve Meditasyon: Zihinsel farkındalık teknikleri, bitmemiş işleri takıntı haline getirmemek için faydalıdır.
- Önceliklendirme: Her işi tamamlamak mümkün değildir. Önemli olanları seçmek zihinsel yükü azaltır.
ZEİGARNİK ETKİSİ AŞK
Bir ilişkinin sonu belli bir noktaya bağlanmadan, ansızın bitmişse; örneğin “her şey güzel giderken bir anda bitti” ya da “neden bittiğini hiç anlayamadım” diyorsanız, zihniniz o ilişkiyi tamamlanmamış bir görev gibi algılar. Zeigarnik etkisine göre, bu tarz bitişler beyninizde bir “açık dosya” olarak kalır ve sizi sürekli geri dönüp düşünmeye, sorgulamaya iter.
NEDEN UNUTAMIYORUZ?
*Kapanış eksikliği: Veda edilmemiş, yüzleşilmemiş veya açıklanmamış ayrılıklar zihni sürekli meşgul eder.
*Hayal gücü devreye girer: “Acaba ne olurdu?” soruları, beyin tarafından tekrar tekrar kurgulanır.
*Tamamlanmamış beklentiler: Geleceğe dair kurulan planlar boşa çıkınca, içsel bir boşluk oluşur.
AŞKTA ZEİGARNİK ETKİSİ NASIL AŞILIR?
- Kapanış yapmaya çalışın: Mümkünse duygusal bir kapanış konuşması ya da içsel bir veda, dosyayı kapatabilir.
- Yarım kalan değil, tamamlananlara odaklanın: Bitmiş ilişkileri değil, yaşanmış ve tamamlanmış duyguları hatırlamaya çalışın.
- Kendinize dürüst olun: Bitmemiş aşkların idealize edilme eğilimi vardır. Gerçekten neydi, ne değildi?
- Yazın, ifade edin: İçinizde kalanları bir mektuba ya da günlüğe dökmek, zihni rahatlatır.
- Yeni hikâyelere yer açın: Yeni bir başlangıç, zihindeki eski dosyaların yerini alabilir.
