DEVRE KESİCİ NEDİR?
Devre kesici, borsalarda ve finansal piyasalarda fiyatlardaki ani ve aşırı dalgalanmaları önlemek için kullanılan bir mekanizmadır. Bu mekanizma, piyasanın düzenli ve adil işlemesini sağlamak, panik satışlarını önlemek ve yatırımcılara daha sağlıklı kararlar alabilmeleri için zaman kazandırmayı amaçlar.
"Devre kesici"nin çalışma unsurları
Fiyat limiti: Bir enstrümanın fiyatı belirli bir yüzde oranında düşerse veya yükselirse devre kesici devreye girer.
İşlem durdurma: Devre kesici devreye girdiğinde, ilgili enstrümanın işlemleri belirli bir süre durdurulur. Bu süre boyunca yatırımcılar piyasayı değerlendirip yeni emirler girebilirler.
İşlem devamı: Belirlenen sürenin sonunda işlemler yeniden başlar. Ancak, fiyat hareketi devam ederse devre kesici tekrar devreye girebilir.
BORSA İSTANBUL'DA DEVRE KESİCİ NASIL UYGULANIR?
Borsa İstanbul’daki en büyük 100 şirketin yer aldığı BIST100 endeksinin ilk eşik olarak belirlenen yüzde 5 ve daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanır. İkinci eşikte ise yüzde 7 veya daha fazla düşmesi halinde uygulanır.
Borsada devre kesici uygulaması otomatik olarak devreye girer, manuel bir müdahale gerektirmez.
Otomatik Seans Durdurma Sistemi (Devre Kesiciler) kısaca; Sürekli İşlem Bölümü'nde fiyat değişiminin eşik değeri aşması durumunda işlemlerin geçici süre durdurulması ile emir toplama aşamasına alınması durumudur.
DEVRE KESİCİ NEDEN UYGULANIR?
Devre kesiciler, özellikle volatil piyasa koşullarında yatırımcıların zararlarını minimize etmeye yardımcı olan önemli bir araçtır.
Borsada devre kesici uygulaması, yatırımcıyı ve piyasayı korumak amacıyla gerçekleştirilir. Borsada fiyatlar çeşitli etkenler nedeniyle öngörülemeyen şekilde artıp azalabilir. Borsada yaşanan bu dalgalanmalar kimi zaman spekülatif ataklar sebebiyle yaşanabilir. Yatırımcılar, büyük dalgalanmalar karşısında hatalı işlemler yaparak zarara uğrayabilir veya borsaya olan güvenini kaybedebilir. Devre kesici uygulaması devreye girdiğinde yatırımcının hatalı işlem yapması önlenir ve yatırımcının piyasada ne olduğunu anlaması için ona zaman tanınır. Ayrıca devre kesici, değerlerin dalgalanmasını destekleyen işlemleri de belirleyerek onları iptal eder. Böylece piyasa düzenini sağlayan bir otorite oluşturur.
