Uzun bir süredir göçmen filmlerini tanıttığım yazı dizisinde Çağan Irmak’ın “Dedemin İnsanları” filminden de bahsetmiştim. Hazır Çağan Irmak’ın bu filmini anlatmışken Türk sinemasında kendine has üslubuyla dikkat çeken, sinema sanatının hem geleneksel hem de modern unsurlarını harmanlayarak izleyiciye duygu yüklü hikayeler sunan Çağan Irmak’ın diğer filmlerinden de bir yazı dizisi oluşturmayı düşündüm.
Onun sinematografisine geçmeden önce birkaç cümleyle hayatından da bahsedecek olursak; kendisi 4 Nisan 1970'te İzmir'de doğmuş ve çocukluğunu da bu şehirde geçirmiştir. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, TV ve Sinema Bölümünden mezun olmuş ve daha okuldayken çektiği ödüllü kısa filmlerle sinema hayatına adım atmıştır. Türk sinemasının önde gelen yönetmenlerinden biri olarak anılmasının arkasında, çocukluk yıllarında başlayan sinemaya olan ilgisi ve bu ilgiyi meslek yaşamına çevirmesi de yatmaktadır. Sinemaya olan ilgi ve hikaye anlatma yeteneği erken yaşlarda belirginleşmiş olan Irmak, izleyiciyi derin bir nostalji duygusuna çekerken, aynı zamanda bireyin duygusal yolculuğunu ve toplumun geneline dair derin analizleri de filmlerinde bolca işlemiştir.
Çağan Irmak'ın filmlerinde sık sık rastlanan temalardan biri nostaljidir. Irmak, filmlerinde, geçmişe yönelik özlemi, aile bağlarını ve eski Türk yaşam tarzını sıklıkla işlemiştir. Özellikle Babam ve Oğlum ve Dedemin İnsanları gibi filmleri, Türk toplumunda aile kavramını ve kuşaklar arası çatışmaları dokunaklı bir dille işlemiştir. Bu filmler, sadece aile bağlarını değil, aynı zamanda politik ve toplumsal olayların bireyler üzerindeki etkisini de gözler önüne sermiştir. Karakterlerin içsel yolculukları, izleyicileri de kendi geçmişlerine, çocukluklarına götürmeyi başarmıştır. Bu yönüyle çok gerçekçi ve çok samimi bir anlatım tarzı vardır.
Irmak'ın filmlerinin bir diğer karakteristik özelliği ise melodramı ustaca kullanılmasıdır. Olay örgüsünde ve karakterlerinin duygusal yolculuklarında izleyiciye yoğun duygusal atmosferler yaratmıştır. Özellikle Issız Adam filmi, hiç gerçek bir aşk yaşamamış modern hayatta yaşadığı yalnızlık duygusuyla birlikte, hayattan da pek bir beklentisi olmayan bir erkek karakterle, onun tam zıddı neşe dolu, sosyal ilişkileri güçlü bir karakterin aşkını işlemiştir. İzleyiciyi ana karakterlerin aşkını, kaybını ve kendini yeniden bulma gibi karmaşık ayrıntılarla da baş başa bırakmıştır. Artı parantez Irmak, bu duygusal yoğunluğu seyirciye geçirebilmek için müzik kullanımına da büyük önem vermiştir; filmin müzikleri karakterlerinin hissettiklerini daha derin yansıtacak bir şekilde seçilmiştir.
Çağan Irmak, filmlerinde bireysel hikayeler üzerinden Türkiye'nin sosyopolitik dönemlerini ve olaylarını da çoğu film ve dizi projelerinde işlemiştir. Dedemin İnsanları, Yunanistan'dan Türkiye'ye göç eden bir ailenin dramını ele alırken, kimlik arayışını, göçmenlik deneyimini ve milliyetçilik gibi toplumsal politikaları izleyiciye sorgulatabilmiştir. Irmak'ın filmlerinde bu tür toplumsal temalar, yurt içi çatışmalar ve topluma uyum sağlama çabaları başarılı bir şekilde işlenmiştir. Bu da onun sinemasını, yalnızca bireysel hikayeler anlatan bir sinema olmaktan çıkarıp onu toplumun hafızasına hitap eden bir sinema yönetmeni haline getirmiştir diyebiliriz.
Ayrıca şunu da söylemek mümkündür ki onun sineması, belirli bir kitleye hitap eden ortalamaları geçerek; onun çağının ve gelecekteki insanların da kendini bulabileceği bir sinemadır. Çağan Irmak'ın bu başarısı, bu evrensel temaları işleyerek izleyiciye, sadece bir seyir deneyimi değil, aynı zamanda kendi yaşamlarının içsel bir sorgulamasını da yaptırabilmektedir.
Özet olarak Çağan Irmak, Türk sinemasında sadece bir yönetmen olarak değil, duygusal derinlikleri ve toplumsal yansımaları başarıyla aktaran bir hikaye anlatıcısı olarak iz bırakmıştır. Onun filmleri, izleyiciye hayatın farklı yüzlerini görme ve kendi yaşamlarındaki benzerlikleri fark etme olanağı sunmuştur diyebiliriz. Önümüzdeki günlerde onun şimdiye kadar çekmiş olduğu filmleri işleyeceğim yazılarımda görüşmek üzere…
